Chú thích: Tháng 6 năm 2012, khi Grab (khi đó vẫn mang tên cũ là MyTeksi) mới được thành lập, Adelene đã nhận chức Giám đốc thị trường Malaysia. Khoảng 1 năm sau, Kell Jay cũng tham gia và mở rộng công ty sang thị trường Singapore. Hiện Adelene đang làm Giám đôc khu vực của Grab, trong khi Kell Jay giữ chức Giám đốc Grab Singapore.
Hãy lắng nghe câu chuyện của hai nhà sáng lập Grab trong bài viết dưới đây.
Không ổn định nhưng để lại nhiều di sản hơn
Sự thiếu ổn định của một công ty khởi nghiệp có thể là thứ khiến nhiều người chùn bước, thế nhưng Kell Jay, cơ hội được giải quyết các vấn đề xã hội bằng một mô hình/sản phẩm độc đáo lại chính là thứ lôi cuốn nhất. “Chúng tôi đang nỗ lực tìm cách giải quyết một vấn đề rất thú vị: Làm thế nào để giảm thiểu tắc đường chỉ bằng công nghệ smartphone? Nó thực sự khiến tôi hào hứng” – anh chia sẻ.
Trong khi đó, Adelene lại coi cơ hội được tạo sức ảnh hưởng và dấu ấn tới cộng đồng là lý do đúng đắn để hy sinh một công việc ổn định, thoải mái.
Adelene (hàng trên, thứ hai từ phải sang) và Kell Jay (hàng dưới, thứ nhất từ trái sang)
Trước đó, cô từng dự định đi học một khóa MBA do công ty cũ đài thọ toàn phần, thậm chí còn có tiềm năng thăng tiến cao sau khi hoàn thành chương trình thạc sỹ. Trước khi quyết định theo con đường này, Adelene có nhờ một người quen tư vấn về việc đi học MBA, nhưng “người quen” đó hóa ra lại chính là nhà đồng sáng lập Grab Tan Hooi Ling – người đang trong quá trình xây dựng một startup mới nổi.
Hooi Ling cuối cùng đã đưa ra lời đề nghị hoàn toàn trái ngược cho Adelene: Tham gia vào một startup để trải nghiệm cảm giác xây dựng doanh nghiệp thực sự sẽ ra sao. Adelene kể lại: “Cô ấy nói với tôi đó sẽ là một tấm bằng MBA miễn phí, mỗi tội sẽ chẳng có sự ổn định tài chính nào đâu. Tất cả những gì họ có khi đó chỉ là một tầm nhìn mà thôi.”
Adelene cuối cùng cũng bị Hooi Ling thuyết phục chấp nhận công việc tại Grab với mức thu nhập giảm 40% so với trước. Cô chia sẻ: “Cơ hội kiếm tiền luôn có rất nhiều, nhưng cơ hội được đảm nhận một vị trí mà bạn có thể để lại nhiều giá trị thì rất hiếm. Khi đó tôi chẳng vướng mắc nợ nần hay cam kết ràng buộc gì – có gì để mất đâu? Nếu không thử chắc tôi sẽ cực kỳ hối hận.”
Từ giao việc cho người khác đến tự xắn tay làm hết mọi thứ
Thuở mới hình thành, các đội nhóm trong công ty vô cùng tinh gọn. Mặc dù đứng đầu Grab Malaysia nhưng Adelene liên tục phải làm cả những việc như thiết kế banner hay làm marketing/chăm sóc khách hàng những khi cần.
“Tôi thậm chí còn phải tự tính xem nên trả lương nhân viên thế nào. So với hồi ở công ty cũ với cả một đội ngũ hỗ trợ hùng hậu thì công việc ở đây quả khiêm nhường” – cô kể lại.
Kell Jay cũng đối mặt với một cảnh ngộ tương tự. Sau 9 năm làm tư vấn quản trị, chuyên gặp gỡ và đưa ra lời khuyên cho lãnh đạo các công ty lớn, đó là lúc anh phải quay sang xây dựng, thành lập một chi nhánh mới từ con số 0, phải tự tay làm từ khâu tìm địa điểm cho đến trang bị, bày trí văn phòng.
Anh chia sẻ: “Một trong những việc đầu tiên tôi làm là đi mua ghế ở Ikea và lắp ráp chúng…Tôi còn sắm cả laptop cho nhân viên nữa.” Đội ngũ thành lập Grab Singapore sau đó đã sơn quét lại văn phòng và mua sắm mọi thứ, từ nội thất cho đến giấy vệ sinh.
Hy hữu là một lần, trụ sở Malaysia không gửi kịp tiền thù lao tài xế sang chi nhánh Singapore. Kell Jay đã nhanh chóng quyết định rút 35.000 USD tiết kiệm của mình và vợ để trả trước cho các tài xế với lý do “chúng tôi đang tiến vào một thị trường mới với đối thủ mạnh, mọi chuyện chỉ ăn nhau ở chỗ hãng nào khiến tài xế tin tưởng hơn mà thôi. Khi đó chẳng còn cách nào tốt hơn để giữ lấy niềm tin nơi họ.”
Làm việc vất vả, thành quả cũng rất lớn
Chính văn hóa tự xắn tay làm hết các việc đã tạo nên sự gắn kết đặc biệt giữa các thành viên ban đầu của Grab.
Adelene kể lại: “Trong một đợt nâng cấp server quan trọng, cả team Malaysia đã quây quần cùng ngủ lại văn phòng để trực chiến. CEO Anthony thậm chí còn…cắm lều trên chiếc túi ngủ và mua dimsum cho mọi người cùng ăn."
Những trải nghiệm như vậy đã định hình nên nét văn hóa đặc thù ở Grab. Giờ đây, những tấm poster mang khẩu hiệu như “Vấn đề của bạn cũng là vấn đề của tôi” vẫn được treo khắp văn phòng như một lời nhắc về thuở mới thành lập.
Adelene cho biết: “Chẳng có sự phân biệt rạch ròi nào về chức vụ, vai trò đâu. Chúng tôi làm việc theo nhóm, cùng lúc gánh 2-3 phần việc là chuyện thường, miễn sao có thể khiến ứng dụng ngày càng hoạt động tốt hơn.”
Nhìn lại chặng đường của mình, Kell Jay cũng thừa nhận tham gia startup không phải ngã rẽ cho những ai thiếu dũng khí. Tuy nhiên, anh cũng nói thêm rằng “vất vả thì có nhưng cảm giác được thấy mọi thứ tiến triển qua từng ngày cũng rất tuyệt vời.”
Một vài bài học cho những ai đang nung nấu khởi nghiệp
Đừng bỏ cuộc khi vừa thấy chướng ngại vật
Hãy nghĩ về chi phí cơ hội khi tham gia startup. Theo Adelene, “Làm những việc mà bạn có thể tạo sức ảnh hưởng đến cộng đồng là thứ không thể mua được bằng tiền.”
Thất bại thì sao? Đương nhiên là sẽ có. Kell Jay chia sẻ: “Nếu bạn luôn mơ ước thực hiện một thứ gì đó của riêng mình thì hãy chuẩn bị tinh thần thất bại, mắc lỗi. Bạn càng sai nhanh thì càng nhanh thành công.”
Hãy biết ưu tiên những thứ quan trọng
Chuyện đảm nhận cùng lúc nhiều việc đã quá phổ biến với những ai làm startup. Thế nhưng, để tránh tình trạng ngập lụt, theo chia sẻ từ Adelene, hãy chọn những thứ cấp thiết nhất làm trước. Đừng nhảy ngay vào việc đầu tiên bạn nhìn thấy nếu nó không phục vụ cho mục tiêu lớn hơn.
Thêm vào đó, bạn cũng cần biết khi nào nên tuyển thêm người. “Nếu cứ tự làm hết mọi thứ thì bạn sẽ khó lòng mở rộng được doanh nghiệp.”
Đừng bao giờ phá vỡ niềm tin với đối tác
Trong mô hình của Grab, các tài xế chính là đối tác quan trọng của công ty. Kell Jay vẫn còn nhớ ngay cả khi đội ngũ Grab Singapore còn rất mỏng, tất cả nhân viên đã không ngại làm việc quá giờ để hoàn thành nốt bảng sao kê doanh thu cho tài xế. Trước đây, bảng sao kê này được làm trên Excel và gửi mail tới từng tài xế để xem họ có thể dễ dàng xem lại. Việc này rất mất thời gian nhưng cả team vẫn cố gắng hoàn thành vì quyền lợi của đối tác.
Tìm kiếm chỗ dựa tinh thần
Đời startup có thể sẽ rất cô đơn, vậy nên hãy luôn ở bên những người có thể cổ vũ tinh thần và trở thành chỗ dựa cho bạn. Đối với Kell Jay, người đó không ai khác chính là vợ anh, người luôn cảm thông và tháp tùng anh cả những lúc đi sắm sửa đồ nội thất cho công ty.
Bài viết gốc được đăng tải trên blog của Grab.
