Khu thánh địa Mỹ Sơn là quần thể di tích đền đài Chăm Pa thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam. Cách Trà Kiệu 20 km về phía Tây, cách thành phố Hội An 45 km về phía Tây, cách thành phố Đà Nẵng 68 km về phía Tây Nam, cách cố đô Huế 145 km về phía Nam. Khu vực này nằm trong một thung lũng có đường kính rộng chừng 2 km, bao quanh là đồi núi trùng điệp. Đây từng là nơi tổ chức cúng tế cũng như là khu vực lăng mộ các vua quan, hoàng thân quốc thích của những vương triều Chăm Pa xưa.
Ảnh: Internet
Là một quốc gia chịu ảnh hưởng của nền văn minh Ấn Độ, Shiva là vị thần được tôn thờ tại vương quốc Chămpa. Đền thờ tại Mỹ Sơn được các vương triều Chămpa xây dựng để thờ chính vị thần vua của mình. Sự kết hợp giữa vương và thần được thể hiện qua tượng Linga. Nơi đây là một quần thể với hơn 70 ngôi đền tháp mang nhiều phong cách kiến trúc điêu khắc tiêu biểu cho từng giai đoạn lịch sử của vương quốc Champa.
.jpg)
Đầu tượng Shiva được tìm thấy ở Quảng Nam (Ảnh: Sơn Gia Phúc)
Vào thế kỷ thứ IV, dưới vương triều Bhadravaman thung lũng Mỹ Sơn được chọn làm – trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng quan trọng của vương quốc Chăm-pa. Tại Mỹ Sơn, vua Bhadravaman đã xây dựng đền thờ, hành lễ, thờ tự. Nơi xác nhận với thần linh về sự trị vì của các đời vua Chăm-pa. Nơi đền tháp được dựng lên để tưởng nhớ những chiến thắng và những cuộc chinh phục vĩ đại, đồng thời cũng là nơi các vị vua sau khi chết, linh hồn họ được quy tụ với các bật thánh thần của đạo Hindu, đặc biệt là thần Shiva (đấng toàn năng), được coi là người sáng lập ra vương quốc Chăm-pa.
.jpg)
Ảnh: VOV
Đương thời, tín ngưỡng thần Shiva – đấng sáng tạo và hủy diệt của Ấn Độ giáo được hợp nhất với vua để thờ tự tại Mỹ Sơn. Ngôi đền đầu tiên được dựng bằng gỗ, thờ thần – vua Bhadresvara (kết hợp tên thần Isvara – tức Shiva – với tên vua Bhadravarman) thần được thờ dưới dạng biểu tượng bộ sinh thực khí. Đây là biểu hiện cổ nhất của sự kết hợp giữa vương quyền và thần quyền ở Đông Nam Á.
Xuyên suốt thế kỷ IV đến thế kỷ XIII, nền văn hóa đặc biệt này có nguồn gốc tâm linh xuất phát từ tiểu lục địa Ấn Độ. Dưới sự ảnh hưởng này, nhiều ngồi đền được xây lên cho các đấng tối cao như Krishna và Vishnu, cũng như đấng toàn năng Shiva. Tuy Phật giáo Đại thừa (Mahayan Buddhism) phát triển trong văn hóa Chăm Pa khoản giữa thế kỷ IV công nguyên và có sự củng cố ở phía bắc vương quốc, Ấn Độ giáo vẫn là quốc giáo trong thời kỳ này.
Thần Shiva được trưng bày tại tháp Mỹ Sơn D1 (Ảnh: Internet)
Bò thần Nandin là linh vật giữ cửa cũng là con vật trung thành của thần Shiva (Ảnh: Báo Bắc Giang)
Về tổng thể, đền tháp ở Mỹ Sơn chia thành nhiều cụm nhưng được xây dựng theo cùng một nguyên tắc: đền thờ chính tượng trưng cho núi Meru – trung tâm vũ trụ, là nơi hội tụ của thần linh và thờ thần Siva; xung quanh là tháp thờ các vị thần trông coi hướng trời, đặc biệt là cụm nào cũng có thờ linga – yoni (sinh thực khí) hay linh tượng Shiva. Toàn bộ đền, tháp đều xây bằng gạch, ghép với những mảng trang trí bằng sa thạch. Nét độc đáo là các phiến gạch, đá được xếp với nhau vô cùng khít khao, đến nay vẫn chưa ai có thể biết được kết dính bằng chất liệu gì, thậm chí kỹ thuật nung gạch vẫn còn là điều bí ẩn.
Các tháp ở Thánh địa Mỹ Sơn đều có hình chóp, biểu trưng cho sự vĩ đại và thanh khiết của đỉnh núi Meru, nơi ở của những vị thần Hindu. (Ảnh: Vietarts Production)
Đền chính tượng trưng cho trung tâm của vạn vật và là nơi thờ phụng thần Shiva. (Ảnh: VOV)
Hầu hết các công trình được kết cấu bằng gạch nung với trụ đá và trang trí những phù điêu sa thạch thể hiện các giai thoại Ấn Độ. Minh chứng kỹ thuật của đền tháp là sự hiện hữu của các kỹ xảo Chăm trong khi biểu trưng của các họa tiết và biểu tượng của đền tháp ẩn chứa trong đó nội dung và các giai thoại chính trị và tôn giáo Chăm Pa.
Không đồ sộ kỳ vĩ như các quần thể, di tích Chămpa khác nhưng Mỹ Sơn vẫn có một chỗ đứng quan trọng trong nên nghệ thuật Đông Nam Á bởi nó là khu di tích duy nhất của cả khu vực có thời gian phát triển liên tục gần 9 thế kỷ. Từ năm 1999, Thánh địa Mỹ Sơn đã được chọn là một trong các di sản thế giới tân thời và hiện đại tại phiên họp thứ 23 của Ủy ban di sản thế giới theo tiêu chuẩn C (II) như là một ví dụ điển hình về trao đổi văn hoá và theo tiêu chuẩn C (III) như là bằng chứng duy nhất của nền văn minh châu Á đã biến mất. Hiện nay, nơi đây đã được thủ tướng chính phủ Việt Nam đưa vào danh sách xếp hạng 23 di tích quốc gia đặc biệt quan trọng.
Di tích Thánh địa Mỹ Sơn (TP.Hồ Chí Minh) – TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022: Di sản kiến trúc Ấn Độ giáo thời Chăm Pa duy nhất còn tồn tại ở Việt Nam
Chính bởi những giá trị đặc biệt đó của Di tích Thánh địa Mỹ Sơn, Trung tâm TOP Việt Nam – Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings đã quyết định đề cử Di tích Thánh địa Mỹ Sơn vào TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022: “Di sản kiến trúc Ấn Độ giáo thời Chăm Pa duy nhất còn tồn tại ở Việt Nam”. Đây là hành trình tìm kiếm và đề cử Top 100 Kỷ lục Việt Nam không thể thay thế được, từ đó góp phần quảng bá các giá trị đặc biệt của đất nước và con người Việt Nam nói chung cũng như các giá trị của từng địa phương nói riêng.
Hành trình sẽ kéo dài đến cu���i năm 2022 và kết thúc bằng sự kiện Hội ngộ Top Việt Nam lần thứ I, tại sự kiện này, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings, Trung tâm TOP Việt Nam sẽ trao chứng nhận Top 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022 đến các địa phương.
Mọi thông tin xin gửi về:
Ban quản lý Hành trình tìm kiếm và quảng bá TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022.
Email: noidungtopplus@gmail.com
Ms Diệu Phi (Quản lý hành trình) – 0333108555
Trung tâm Top Việt Nam – Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings
