Tiki được ông Trần Ngọc Thái Sơn thành lập từ năm 2010 với khởi điểm ban đầu là một trang kinh doanh sách trực tuyến. Sau 9 năm, Tiki trở thành một trong những trang thương mại điện tử đa ngành hàng đầu Việt Nam. Đồng thời, doanh nghiệp này đã gọi vốn thành công từ nhiều tên tuổi lớn như Seedcom, Sumitomo Corp, CyberAgent Ventures, JD.com, VNG với số vốn lên đến hàng chục triệu đô. Vậy đâu là bí quyết giúp Tiki có thể kêu gọi đầu tư từ các "ông lớn" với số vốn khủng để trở thành kỳ lân tại thị trường trong nước?
Tính trung thực là yếu tố hàng đầu
Mất 9 năm để Tiki từ một startup trở thành một trang thương mại điện tử hàng đầu trên cả nước và được rót vốn từ nhiều quỹ đầu tư lớn. Nhưng để thuyết phục các nhà đầu tư không phải là điều dễ dàng, nhất là khi doanh nghiệp đang ở giai đoạn startup.
Ông Sơn tiết lộ rằng: "Khi đứng trước nhà đầu tư, muốn gọi vốn thành công, startup phải thể hiện 3 điều. Đó là một người thực sự có đam mê, có kinh nghiệm và giỏi trong lĩnh vực đó. Cho dù bạn có giỏi nhưng không có kinh nghiệm và chuyên môn thì rất khó nhận được đầu tư. Cuối cùng vẫn phải có kinh nghiệm để nhìn ra lượng khách hàng và thị trường.
Doanh nghiệp startup phát triển với tốc độ cực kỳ nhanh, nếu thị trường quá nhỏ thì startup sẽ không tăng trưởng nhanh được. Nếu startup là một doanh nghiệp có đội ngũ giỏi, thị trường lớn, có kinh nghiệm thì chắc chắn nhà đầu tư sẽ lựa chọn bạn".
Nhà đầu tư quyết định đầu tư vào startup là cả một quá trình và sẽ phải trải qua nhiều vòng rót vốn khác nhau. Để đi được với nhau lâu dài, hai bên đều cần một quá trình để tìm hiểu lẫn nhau. Trong quá trình đó, nhà đầu tư sẽ tìm ra những vấn đề, lỗ hổng của startup, nếu muốn tiếp tục nhận đầu tư, startup cần cởi mở hơn với nhà đầu tư của mình.
"Tính trung thực và chính xác về thông tin là một trong những yếu tố hàng đầu mà các nhà đầu tư cần ở startup. Khi nhà đầu tư chất vấn, họ sẽ hỏi một số liệu bất kỳ, nếu không nhớ thì startup hãy thành thật trả lời là không nhớ hoặc nói nhớ một cách tương đối.
Cả nhà đầu tư và startup đều không có nhiều thời gian, nếu hiện tại hai bên không không đạt được kỳ vọng của nhau thì lần sau sẽ hợp tác. Còn nếu startup nói sai con số thì sẽ không còn cơ hội gặp lần thứ 2. Đồng thời, uy tín doanh nghiệp của bạn cũng sẽ được lan truyền trong giới đầu tư".
Yếu tố trung thực không chỉ giúp startup nhận được đầu tư từ các nhà đầu tư mà còn là uy tín để startup hoạt động trong tương lai. Startup không thể vì muốn nhận đầu tư ngay tức thời mà không trung thực trước các nhà đầu tư.
Startup nên cọ xát với càng nhiều nhà đầu càng tốt
Nếu như thời điểm bắt đầu Tiki là 9 năm trước, khi phong trào startup còn chưa phát triển như hiện tại thì việc gọi vốn cực kỳ khó. Nhưng hiện tại, các startup gọi đầu tư từ các nhà đầu tư không hề khó nếu ý tưởng đủ khả thi và có thị trường.
"Thời điểm này quá thuận lợi cho các startup, như tôi ngày trước tìm đỏ con mắt cũng không tìm ra nhà đầu tư. Các startup nên đi tìm các nhà đầu tư và cọ xát với họ càng nhiều càng tốt. Với Tiki, mỗi khi đi gặp nhà đầu tư thì tôi lại trăn trở rất nhiều câu hỏi, phải chuyển hướng và phải thay đổi mô hình kinh doanh từ những câu hỏi đó. Thậm chí phải thay đổi cả vận mệnh của doanh nghiệp, chứ không đơn giản là việc nhận tiền".
Với startup, mỗi cuộc gặp là một cuộc chiến, có cơ hội chiến đấu là có cơ hội để trưởng thành và thay đổi những gì chưa tốt.
Khi gặp các nhà đầu tư để gọi vốn, dù có được đầu tư hay không thì các startup ít nhiều cũng nhận về những bài học cho riêng mình. Và đối với nhiều startup được nhận đầu tư, đó không chỉ là được rót vốn mà còn có người đi cùng để chỉ đường, cùng đưa ra chiến lược và cùng phát triển.
CEO Tiki cũng gửi lời khuyên đến các startup rằng, đối với các startup, thời gian chính là tiền bạc, vì vậy nên đi gặp đúng nhà đầu tư và bớt đi các hội thảo lại. Với startup, mỗi cuộc gặp là một cuộc chiến, có cơ hội chiến đấu là có cơ hội để trưởng thành và thay đổi những gì chưa tốt.
Hãy gọi vốn khi có một giấc mơ đủ lớn
Con đường đẫn đến thành công của startup là cả một chặng đường dài và gian nan. Gọi vốn vào thời điểm nào để hợp lý cũng là một trong những điều quan trọng đối với các startup, vì trong startup tính thời điểm đôi khi quyết định sự sống còn của một doanh nghiệp.
CEO Tiki quan điểm rằng: "Khi quyết định gọi vốn là khi bạn cần nguồn vốn đó cho một giấc mơ lớn gấp 10, gấp 100 lần hiện tại. Tức là lúc đó bạn quyết định rằng mình sẽ đi cùng nhiều nhà đầu tư và trách nhiệm với doanh nghiệp sẽ trở nên nặng nề hơn".
Khi quyết định gọi vốn đầu tư chính là lúc các startup quyết định tạo ra bước ngoặt lớn cho doanh nghiệp của mình. Đồng thời, các startup cũng phải xác định rằng, mình đủ sức để đưa doanh nghiệp lên một tầm cao mới.
Giai đoạn gọi vốn cũng là giai đoạn mà các startup bị áp lực và lo lắng rằng, liệu doanh nghiệp của mình có phát triển đúng như kỳ vọng đặt ra không?
"Tôi nhớ thời điểm trước khi Tiki nhận được vốn đầu tư từ một quỹ đầu tư, quỹ này đã yêu cầu chúng tôi cần tăng trưởng gấp 20 lần hiện tại. Lúc đó, tôi rất hoảng nhưng đồng thời cũng rất hào hứng. Đến thời điểm hiện tại thì chúng tôi đã tăng trưởng cả gần trăm lần rồi. Thực sự, nếu có ước mơ lớn thì hai bên sẽ cùng tạo động lực cho nhau", CEO Tiki thổ lộ.
Và chính những giấc mơ lớn đã giúp ông Trần Ngọc Thái Sơn đưa Tiki từ một trang bán sách trực tuyến trở thành một trang thương mại điện tử đa ngành hàng đầu và trở thành một trong những doanh nghiệp bán lẻ có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất hiện nay.
Không chỉ startup mà các nhà đầu tư khi xác định đầu tư vào startup cũng luôn đặt mục tiêu và kỳ vọng rằng doanh nghiệp mình đầu tư sẽ phải tăng trưởng, tăng quy mô và vượt tầm những doanh nghiệp cá nhân, gia đình để trở thành những doanh nghiệp lớn. Vì vậy, khi startup có một ước mơ đủ lớn cũng chính là động lực giúp các nhà đầu tư quyết định mở "hầu bao".
