Bảo tàng Dân tộc học (Hà Nội) –TOP 10 bảo tàng Việt Nam thu hút nhiều khách tham quan (P.2) – [VIETKINGS-TOPPLUS – Hành trình TOP Việt Nam]

Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tọa lạc bên đường Nguyễn Văn Huyên ở quận Cầu Giấy, cách trung tâm thủ đô Hà Nội chừng 8 km. Công trình này do kiến trúc sư Hà Đức Lịnh (người dân tộc Tày, thuộc Công ty Xây dựng nhà ở và công trình công cộng, Bộ Xây dựng) thiết kế và nội thất công trình do Bà kiến trúc sư Véronique Dollfus (người Pháp) thiết kế. Bảo tàng có ba khu vực tham quan: tòa nhà Trống Đồng, khu trưng bày ngoài trời và khu trưng bày Đông Nam Á.

Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam vừa là một cơ sở khoa học vừa là một trung tâm văn hóa, có tính khoa học cao và tính xã hội rộng lớn. Bảo tàng có các chức năng như sau: Nghiên cứu khoa học, sưu tầm, kiểm kê, bảo quản, phục chế, trưng bày, trình diễn, để giới thiệu và giáo dục về những giá trị lịch sử – văn hóa của các dân tộc trong và ngoài nước; cung cấp tư liệu nghiên cứu về các dân tộc; đào tạo cán bộ nghiên cứu, nghiệp vụ, quản lý về nhân học bảo tàng và bảo tàng dân tộc học.

Hiện nay Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam là một địa chỉ hấp dẫn du khách trong và ngoài nước tới để tham quan, nghiên cứu, trải nghiệm văn hóa các dân tộc Việt Nam. Đây là nơi thường xuyên tổ chức các buổi trình diễn nghề thủ công và các loại hình văn hóa dân gian khác nhau của các dân tộc ở Việt Nam, Đông Nam Á và các khu vực khác trên thế giới. 

Tòa Trống đồng được thiết kế mô phỏng theo hình chiếc trống đồng Đông Sơn, biểu tượng của nền văn minh sông Hồng thời kỳ Hùng Vương dựng nước, gồm hai tầng với tổng diện tích trưng bày 2.000 m², phần lớn không gian trưng bày về 54 dân tộc Việt Nam, được thể hiện bằng hàng loạt hiện vật, phim, ảnh dân tộc học cùng các khu vực tái tạo sống động.

Tại đây hiện đang lưu giữ và trưng bày nhiều hiện vật văn hóa có giá trị, được chia theo các nhóm dân tộc như Mông – Thổ – Chứt, Việt, Chăm – Hoa – Khmer, Hán – Tạng, v.v..  gồm 15.000 hiện vật, 42.000 phim (kèm ảnh màu), 2190 phim dương bản, 273 băng ghi âm các cuộc phỏng vấn, âm nhạc, 373 băng video và 25 đĩa CD-Rom (tính đến năm 2000). Các hiện vật này được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau như: dân tộc, công dụng, y phục, trang sức, nông cụ, ngư cụ, vũ khí, đồ gia dụng, nhạc cụ, tôn giáo – tín ngưỡng, cưới xin, ma chay và nhiều hoạt động tinh thần, xã hội khác. Hơn nữa, các hiện vật từ trang phục, dụng cụ cũng được nhất quán chú trọng, kèm theo âm thanh và video minh họa cho mỗi hoạt cảnh. Điều này giúp cho người xem dễ dàng tiếp nhận các thông tin trước sự đa dạng của văn hóa mỗi dân tộc. Để phục vụ khách tham quan, các hiện vật ở đây đều được dịch chủ yếu 3 thứ tiếng: Tiếng Việt, tiếng Anh, Tiếng Pháp và một số thứ tiếng khác để du khách tiện cho việc tham quan, tìm hiểu bảo tàng.

Văn hóa là một khái niệm trừu tượng khi bao gồm cả yếu tố vật thể và phi vật thể. Vậy nên để đưa đến cho khách tham quan sự hiểu biết khái quát về các nhóm dân tộc, bảo tàng đã thể hiện cuộc sống ấy theo cách sống động và chân thực qua từng chi tiết.

Du khách sau khi tham quan qua tòa nhà Trống Đồng sẽ bắt gặp một khoảng sân lớn, đó khu trưng bày ngoài trời. Tại đây du khách sẽ bắt gặp 10 công trình kiến trúc dân gian như: nhà Rông của người Ba Na, nhà sàn dài của người Êđê, nhà sàn của người Tày, nhà nửa sàn nửa đất của người Dao, nhà trệt lợp ván pơmu của người Hmông, nhà ngói của người Việt, nhà sàn thấp của người Chăm, nhà trình tường của người Hà Nhì, nhà mồ tập thể của người Giarai và nhà mồ cá nhân của người Cơtu. Nằm trong khuôn viên khu vườn còn có ghe ngo của người Khơme và cối giã gạo bằng sức nước của người Dao. Không chỉ tái hiện lại kiến trúc, bảo tàng còn chú trọng tạo không gian xanh mát, xen kẽ bởi nhiều cây cối mang tới cảm giác thoáng đãng, thư giãn cho du khách. Đồng thời, vườn xanh cũng là không gian lưu mà du khách có thể tìm thấy nhiều loài cây quen thuộc trong văn hóa Việt như: cây tre, cây nứa, cây trúc hay lộc vừng,..

Tiếp theo các du khách có thể tham quan khu trưng bày Đông Nam Á ở trong bảo tàng. Nhìn từ xa, du khách sẽ nhận thấy khu trưng bày được xây dựng theo hình cánh diều – một nét văn hóa truyền thống không chỉ của Việt Nam mà của cả khu vực ASEAN. Cánh diều tượng trưng cho ước mơ, hoài bão, cho sự tự do còn mãi với thời gian. Ở đây thường xuyên trưng bày về văn hóa Đông Nam Á, tranh kính Indonesia, một thoáng châu Á và vòng quanh thế giới. Ngoài ra còn có các hoạt động giáo dục, hội trường, phòng chiếu phim, phòng đa phương tiện, du khách có thể xem tư liệu văn hóa không chỉ của Việt Nam mà còn của các nước ASEAN. Đây chính là cầu nối, quan hệ hữu nghị hợp tác giữa Việt Nam và bạn bè khu vực Đông Nam Á cũng như nhiều nơi trên thế giới.

Bảo tàng cũng có những sự kiện như múa rối nước dân gian vào thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần; nhiều buổi trình diễn văn hóa phi vật thể vào những dịp như: Tết Nguyên đán, Ngày quốc tế Thiếu nhi, Tết Trung thu… Khách du lịch có thể theo dõi thêm thông tin trên website của bảo tàng Dân tộc học.

Là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lâu đời của 54 dân tộc anh em cùng với những sắc màu văn hóa trên khắp cả nước và trong khu vực, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam chắc chắn là một trong những địa điểm mà các bạn không thể bỏ qua khi đến với thủ đô.