Nhóm các nhà khoa học tại Viện nghiên cứu Broad (Cambridge, Massachusetts), dẫn đầu bởi tiến sĩ Feng Zhang, vừa phát triển thành công phương pháp xét nghiệm Covid-19 nhanh chóng mà chỉ mất khoảng 6 USD (140.000 đồng) cho mỗi lượt.
Hai vạch là có nCoV
Phương pháp mới dựa trên công nghệ chỉnh sửa gen hay CRISPR. Theo đó, để tìm ra một đoạn DNA cụ thể dù rất hiếm, các nhà khoa học sẽ dùng phản ứng chuỗi polymerase hay PCR. Họ sẽ gắn một enzyme làm dấu rồi nhân đôi chuỗi này lên nhiều lần, PCR có thể tạo ra hàng tỷ bản sao từ một bản gốc.
Công nghệ chỉnh sửa gen được phát triển từ 35 năm trước, một lần nữa tái xuất giúp xét nghiệm SARS-CoV-2 nhanh. Ảnh: Wladimir Bulgar/Science Source.
Với một đoạn DNA nhỏ, các nhà nghiên cứu sẽ khó phát hiện được điều gì nhưng với hàng tỷ bản sao, những gì muốn thấy sẽ rất dễ dàng thấy được. Nhưng nếu mẫu thử ngay từ đầu đã không có gì, thì quá trình nhân lên cũng không đem lại kết quả gì.
Công nghệ PCR được công bố bởi nhà sinh học Kary Mullis vào 35 năm trước, ông đã nhận được Giải thưởng Nobel cho công trình của mình. Suốt thời gian đó, công nghệ đã được ứng dụng rất nhiều trong nghiên cứu sinh học, xét nghiệm DNA hỗ trợ pháp y,…
Tiến sĩ Feng Zhang cùng cộng sự tạo ra phương pháp xét nghiệm Covid-19 chỉ 6 USD và thậm chí còn rẻ hơn nữa. Ảnh: Broad.
Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, các nhà khoa học cũng tìm ra cách xét nghiệm nhanh loại virus chết người này dựa trên công nghệ của những năm 1980. Cũng cùng một cách làm như trên, virus SARS-CoV-2 “ẩn nấp” trong các tế bào sẽ dễ dàng bị soi thấy dù có kích thước bé nhỏ.
Theo đó, nhóm nghiên cứu sẽ lấy mẫu từ cổ họng và mũi của một người, đặt nó vào ống nghiệm có hóa chất. Sử dụng ống nhỏ giọt để cho một ít chất lỏng vào ống nghiệm thứ hai dùng CRISPR. Đặt ống nghiệm vào nước nóng ở 80 độ C rồi đưa một mảnh giấy vào ống. Nếu thấy hai vạch: có Covid-19.
Kết quả bước đầu khả quan
Hiện tại, phương pháp mới đã được thử nghiệm trên 12 người và cho ra kết quả khả quan. Trong số 12 người được dùng thử công nghệ mới, có 11 người dương tính 3/3 lần thử, người còn lại có kết quả 2/3 lần.
Phương pháp chỉ mới được thực hiện trên 12 tình nguyện viên nhưng cho kết quả khả quan. Ảnh: VICE.
Nhóm cho biết, khi công nghệ này được sản xuất hàng loạt, giá thành sẽ còn giảm thấp hơn nữa vì cơ sở hạ tầng có sẵn dùng cho công nghệ. Tuy nhiên, cách làm này chưa được kiểm tra và xác thực bởi hội đồng chuyên môn, cũng như chưa được công bố trên tạp chí khoa học nào.
Tiến sĩ Zhang cho biết: “Để giảm áp lực cho ngành y tế, phương pháp mới của nhóm chúng tôi cần được đánh giá và nhân rộng, không chỉ vì nhanh chóng mà còn không tốn nhiều tiền.” Thực tế, hàng triệu người ở Mỹ đang cần được xét nghiệm mỗi ngày trước tình hình đại dịch bùng phát mạnh ở nước này.
Dù chưa được thẩm định nhưng công nghệ mới của Viện Broad mang tính hứa hẹn để giải quyết Covid-19 gọn nhẹ hơn. Ảnh: BI.
Đầu tháng 3, các nhà nghiên cứu ở Đại học Buenos Aires (Argentina) và CASPR Biotech ở San Francisco (Mỹ) cũng công bố phương pháp xét nghiệm Covid-19 tương tự, dùng công nghệ CASPR. Trước đó nữa, nhóm khoa học ở Đại học California cũng có công trình tương tự. Nhưng điểm chung là tất cả đều chưa được thẩm định.
Nhóm của tiến sĩ Zhang đang tiếp tục tìm ra nhiều cách làm khác để nâng cấp công nghệ này, không chỉ nhanh, rẻ mà còn chính xác để có thể mở rộng cho cộng đồng, nhằm ứng phó tốt hơn với dịch bệnh.
