TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam (P.35) Kiến An Cung (Đồng Tháp): Lộng lẫy ngôi chùa Hoa một thể kỷ giữa Sa Đéc – [VIETKINGS-TOPPLUS đề cử]

Kiến An Cung hay còn được gọi là chùa Ông Quách, tọa lạc tại phường 2, trung tâm thành phố Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp. Chùa được xây dựng từ năm 1924 đến năm 1927 bởi những người Hoa di cư từ Phúc Kiến (Trung Quốc) đến sinh sống tại Việt Nam. Cụ thể là vào đầu thế kỷ XX, với sự phát triển về kinh tế, vùng đất này thu hút rất nhiều người Hoa đến sinh sống, làm ăn. Để đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của cộng đồng người Hoa, một thương gia tên là Huỳnh Thuận đã đứng ra vận động, quyên góp thành lập chùa. Nơi đây được người dân gọi là chùa ông Quách vì thờ Quách Vương Thần Công, một công thần thời nhà Tấn nổi tiếng chính trực, hiếu thảo. Chùa được xây dựng không chỉ để thờ cúng tổ tiên mà còn là nơi hội họp, bàn bạc việc giao thương, trao đổi thông tin.

Kiến An Cung vào thế kỷ XX

Nét đặc sắc của chùa được thể hiện qua kiến trúc độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hoá Trung Quốc. Trong suốt 3 năm trời xây dựng, những người thợ từ Phúc Kiến đã cùng thợ xây ở Sa Đéc tỉ mỉ tạo dựng từng đường nét, hoa văn, tiểu tượng,… biến công trình này thành một đền chùa uy nghiêm, đồ sộ bậc nhất. Chùa có hướng nhìn thẳng rạch Cái Sơn, được xây theo kiểu chữ “Công” uy nghi, bề thế. Mặt tiền của chùa được thiết kế hài hòa với ba gian chính, mái ngói âm dương được lợp theo kiểu dợn sóng rồng trải nền cho sáu ngọn sóng cong vút lên cao mà sáu đầu ngọn sóng ấy là sáu cung điện nguy nga được tạo hình thu nhỏ, được xem là biểu trưng cho tinh thần vượt khó và thành đạt.

Nét độc đáo của ngôi chùa là lối kiến trúc vừa bề thế, lộng lẫy với những tông màu rực rỡ trang trí bên trong, và trang trọng với những gian thờ được phân chia rõ ràng, vừa mang nét cổ kinh với tường gạch mái ngói đã nhuốm màu của thời gian. Trên nóc mái chùa có đặt bốn tháp nhỏ nằm ngang, trong tháp đó có tượng các vị tiên, phật, thánh thần, giữa nóc mái có hình lưỡng long chầu nguyệt. Hai bên lối vô cửa chính có hai con kỳ lân bằng đá xanh to lớn, hai bên tả hữu có hình vẽ hai ông thần (ông Thiện – Ác) đứng giữ cửa.

Kiến trúc trên nóc chùa rất độc đáo, là các tháp nhỏ nằm ngang ở bốn góc mái chùa.

Giữa nóc mái có hình lưỡng long chầu nguyệt.

Hai bên lối vô cửa chính có hai con kỳ lân bằng đá xanh to lớn ngồi canh giữa cửa.

Những bức tranh sống động mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc.

Bên trong chánh điện là thiên tỉnh (giếng trời), là nơi lấy ánh sáng và thông gió giúp chùa lúc nào cũng sáng sủa và thoáng mát. Đặc biệt, cái hay của thiên tỉnh là giúp chùa giải bớt khói nhang mù mịt một cách nhanh chóng trong những ngày lễ lớn, khi khách thập phương viếng chùa đông. Trong chùa có những hàng cột lớn đen bóng đồ sộ, có rất nhiều hoành phi, câu đối, bao lam, thành vọng, liễn, chấn… tất cả được chạm trổ tinh vi, sơn son thếp vàng rực rỡ. Trên vách tường có rất nhiều những bức tranh theo lối thủy mạc, những hình ảnh về truyện xưa tích cũ mang ý nghĩa giáo dục, mang ẩn ý sâu xa.

Thiên tỉnh (giếng trời)

Ngay giữa chánh điện là bàn thờ ông Quách (tức Quảng Trạch Tôn Vương), được người Hoa tôn sùng như một vị thánh với những điển tích về công đức của ông đóng góp cho người dân và đất nước Trung Hoa. Phía trước thì có thờ tượng Quan Thánh Đế Quân, có sắp hai hàng binh khí sáng ngời, hai bên trái – phải cạnh có khu vực gọi là Đông lang và Tây lang để làm nơi tiếp khách khi có người đến cúng bái.

Hằng năm, chùa có hai lễ tế: Ngày 22 tháng 02 (âm lịch) là ngày sinh của ông Quách và ngày 22 tháng 08 (âm lịch) là ngày ông thành đạo; chùa có thiết lễ cúng tế rất trang nghiêm, đông đảo người đến dự và cầu nguyện.

Với lối kiến trúc mang đậm phong cách Trung Hoa, với một nền văn hóa truyền thống đặc sắc, Kiến An Cung đã được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia vào ngày 27-4-1990.

——————————————

 

Hồng bảo Kỷ lục được hiểu là những công trình Kỷ lục được thực hiện trong một thời gian dài, tích hợp những giá trị về kiến trúc, thẩm mỹ, văn hóa… để hình thành nên cho mai sau những di sản, đồng thời góp phần viết tiếp những câu chuyện mà cha ông đã gây dựng, từ đó góp phần định vị những giá trị địa phương nói riêng và Việt Nam nói chung vươn tầm khu vực và thế giới, góp phần định hình, phát triển hình ảnh du lịch địa phương nói riêng và đất nước nói chung thông qua những công trình biểu tượng.

Hành trình tìm kiếm TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) giao cho Trung tâm TOP Việt Nam triển khai và đề cử đến Viện Kỷ lục Thế giới (World Mark) với mong muốn góp phần nhận diện, định vị, quảng bá hình ảnh quốc gia – địa phương ra thế giới. Dự án là một hành trình dài hơi và có thể tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác trong mục tiêu chung tạo ra những thay đổi về kiến trúc cảnh quan hiện hữu và quan trọng hơn là góp phần tạo nên những giá trị chiều sâu về văn hóa điểm đến hay lịch sử gắn liền với điểm đến.