Tuy Engel chẳng chọn nghiệp đồ uống nhưng quãng thời gian ấy lại có chút dính dáng tới sự nghiệp tương lai của ông. “Tôi ở với một gia đình người Anh,” Engel nhớ lại. “Và họ sống trên con phố mang tên đường Cối xay gió.”
¼ thế kỷ sau, Ditlev Engel đã trở thành Tổng giám đốc (CEO) của Vesta Wind Systmes, nhà sản xuất turbine phát điện chạy bằng sức gió lớn nhất thế giới.
Ở cương vị này ông là đối thủ của những General Electric và Siemens và một lớp những công ty Trung Quốc đang nổi lên trong cuộc chiến tranh dành hàng tỷ đôla đang đổ vào năng lượng xanh trên toàn cầu.
Mặc dù sau khủng hoảng tài chính Mỹ và Châu Âu kém mặn mà với các dự án phong điện nhưng các sự kiện mới đây khiến năng lượng tái tạo lại được ưa chuộng trở lại. Bất ổn chính trị ở Trung Đông đẩy giá dầu vượt xa mốc 100 đôla/thùng còn khủng hoảng hạt nhân tại Nhật Bản khiến năng lượng hạt nhân mất uy tín nghiêm trọng.
“Chúng tôi không đoán được tương lai” Engel nói chỉ vài ngày trước trận động đất Nhật Bản. “Nhưng khi nhìn vào các xu hướng lớn trên toàn cầu như giá nhiên liệu hóa thạch tăng, biến đổi khí hậu và khan hiếm nước, phong điện ắt sẽ là một phần của giải pháp.”
Cao, gầy với khuôn mặt thanh mảnh cùng chiếc sơ mi trắng thẳng nếp, dường như Engel sinh ra để làm CEO. Dù vậy, không phải tham vọng mà chính tính thích đi du lịch khiến ông chọn nghề kinh doanh. “Tôi chẳng ghét bỏ gì Đan Mạch nhưng tôi chỉ muốn đi khắp nơi và kinh doanh dường như là lựa chọn tốt nhất,” ông nói.
Với một người theo nghiệp doanh thương để mở rộng tầm nhìn thì văn phòng của Engel có vẻ hơi đáng thất vọng. Vestas đặt trụ sở trong một tòa nhà buồn tẻ tọa lạc tại thị trấn nhỏ mang tên Randers ở Đan Mạch. Văn phòng của Engel nhìn xuống đường cao tốc E45.
Nhưng ít có nơi nào thuận tiện hơn nơi ấy để trải nghiệm những thăng trầm của ngành phong điện Châu Âu. “Một phần công việc của tôi là đếm xem có bao nhiêu turbine chạy qua,” ông đùa khi một xe tải lớn chở turbine từ nhà máy gần đó của Siemens vụt qua.
Sau ba thập kỷ kể từ khi Vestas chuyển trọng tâm từ cần trục sang turbine điện gió, bán đảo Jutland bằng phẳng đã trở thành thủ phủ phong điện toàn cầu nhờ Đan Mạch tận dụng địa thế vươn mình ra Biển Bắc của mình.
Nhờ trợ cấp hào phóng từ chính phủ, nông dân và các cộng đồng địa phương cho trồng turbine điện gió trên khắp đất đai của mình. Do đó mà Vestas dẫn đầu thế giới về phong điện với doanh thu hàng năm 6,9 tỷ ddoola. Ngày nay, hơn 1/5 công suất phong điện toàn cầu do công ty lắp đặt, tương đương với khoảng 30 lò phản ứng hạt nhân.
Năm ngoái Vestas vẫn duy trì được thị phần số một dù ngành phong điện đã chuyển thủ phủ về Đông khi Trung Quốc vung tiền vào năng lượng xanh. Các đối thủ Trung Quốc Sinovel và Goldwind đều xếp trong top 4 nhà sản xuất turbine hàng đầu.
Giống nhiều CEO phương Tây khác, Engel thích nói về các cơ hội tại Trung Quốc hơn là nguy cơ. Nhưng khác với nhiều lãnh đạo doanh nghiệp khác, ông lạc quan với đất nước này nhờ kinh nghiệm của chính mình.
Lần đầu biết tới Trung Quốc cách đây hai thập niên là khi ông đang làm việc cho nhà sản xuất sơn công nghiệp Đan Mạch Hempel trong một liên doanh của hãng ở Hong Kong. Vào đầu những năm 90 khi Trung Quốc mở cửa với thế giới ấy, Engel là thuộc lớp người đầu tiên làm ăn với đất nước này. Sau đó ông trở lại làm Giám đốc chi nhánh Hempel Trung Quốc trước khi lên làm CEO của toàn công ty năm 35 tuổi.
Ông thừa nhận mình phải cẩn thận không ngờ vực các giám đốc Vestas tại Trung Quốc vì mớ kinh nghiệm cũ rích của mình nhưng ông khẳng định, nhiều kinh nghiệm vẫn còn nguyên giá trị. Thực tế, kinh nghiệm tại Trung Quốc là một trong những điểm thu hút Vestas nhất khi họ tiếp cận Engel 6 năm trước. “Ngoài Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh đã thay đổi tới mức không thể nhận ra, Thượng Hải cũng thế. Nhưng cái căn cốt văn hóa của họ không biến đổi nhiều.”
Công việc đầu tiên của Engel tại Hempel là giám sát việc sơn lại thương thuyền ở Rotterdam. “Nhiều bạn của tôi đều hỏi liệu đổi nghề sang đi lang thang trên cầu cạn lúc 3 giờ sáng có gì hay ho không,” ông nhớ lại. “Nhưng điều đó dạy cho tôi giá trị của việc “sờ tận tay, day tận mắt”.
Bạn có thể giám sát con tàu từ trên cầu tàu nhưng chỉ khi đi từng bậc thang xuống cầu cạn, bạn mới có thể thực sự biết được công việc đã được tiến hành hợp thức chưa. Mọi người kính trọng bạn cũng vì lẽ ấy.”
Phần lớn đồng nghiệp của ông là người Hà Lan nhưng nhờ cái thời ấy mà Engel quen biết được rất nhiều thuyền viên. “Thuyền đến từ Đức hay Trung Quốc thì trông cũng giống nhau nhưng cái “nút văn hóa” mà bạn cần tháo gỡ để công việc thật sự trôi chảy thì mỗi thủy thủ đoàn lại khác nhau,” ông nói.
Phong cách quản lý sâu sát, trực tiếp ông đã rèn luyện được ở cầu cạn cảng Rotterdam tác động lập tức tới công tác lãnh đạo ở Vestas. Một trong những động thái đầu tiên của ông là bãi bỏ hoàn toàn một lớp lãnh đạo trung gian để thu hẹp khoảng cách giữa CEO và các trưởng bộ phận. Nay trưởng mỗi đơn vị đều có ghế trong ban lãnh đạo cao nhất (vẫn được các nhân viên gọi là “chính phủ”) cùng với Engel và Giám đốc Tài chính Henrik Norremark.
Mỗi sáng thứ tư hàng tuần, “chính phủ” lại họp qua cầu truyền hình hai tiếng để trưởng mỗi đơn vị biết tình hình toàn công ty ra sao. Engel nói điều này giúp nạn bè phái không nổi lên.
“Người làm marketing thường nghĩ người làm ở dây chuyền sản xuất chẳng biết gì, và ngược lại, nhưng từ quan điểm của khách hàng thì họ chỉ đánh giá xem tổng thể anh làm tốt đến đâu. Nếu anh là thành viên chính phủ, về cơ bản anh không thể thuộc phe đối lập.”
Một trong những quyết định khó khăn nhất của ông là cắt giảm 3.000 việc làm hồi tháng 10 năm ngoái, tức khoảng 14% nhân lực, bao gồm 4 nhà máy ở Đan Mạch vì nhu cầu ở Châu Âu sụt giảm.
“Đó là những nhà máy đã gây dựng nên Vestas,” ông nói. “Vì thế tôi phải nhìn được vào mắt người ta mà nói: “Chúng tôi đã cân nhắc mọi lựa chọn và không có giải pháp nào khác.”
Ông vẫn theo đuổi triết lý “sờ tận tay, day tận mắt” từ những ngày ở Hempel và dành phần lớn thời gian đi công cán nước ngoài. Trong hành lý của ông luôn có một đôi giày chạy bộ để giúp chống mỏi mệt sau những chuyến bay dài và giữ đầu óc luôn tỉnh táo.
Ông nói cứ có thời gian rỗi là ông về nhà với vợ cùng hai con đang ở tuổi teen. Thời thơ ấu, ông muốn lớn lên làm nghề đua ngựa nhưng chiều cao quá khổ khiến giấc mơ ấy không thành được hiện thực. Tuy vậy, Engel đã đi được một quãng đường rất dài kể từ cái ngày còn ở đường Cối xay gió, thị trấn Warrington.
