Mô hình canh tác trong nhà hứa hẹn mang lại những sản phẩm sạch, an toàn, không chứa thuốc trừ sâu.

Trang trại thẳng đứng

Trong một văn phòng xử lý giấy cũ tại bang Virginia (Mỹ), máy móc đang hoạt động hết công suất. Tuy nhiên, thay vì hàng nghìn tờ giấy được ép và cắt, văn phòng này hiện là “Trang trại khu vực 2”, nơi sản xuất rau củ quả an toàn. Trang trại đã thay chỗ cho văn phòng xử lý giấy nằm trong một tòa nhà rộng lớn ở khu vực sầm uất nhất nhì Arlington.

Không chỉ trồng trọt, trang trại đã mở dịch vụ giao rau tươi theo ngày cho người dân sống trong thành phố với giá khoảng 40 USD mỗi tuần. Nơi này còn cung cấp số lượng lớn rau đến Washington DC vì Arlington là “cửa ngõ” để vào thủ đô, nơi người dân ngày càng ưa chuộng các sản phẩm rau an toàn.

Hai nhà đồng sáng lập “Trang trại khu vực 2”, ông Jakie Potter và Tyler Baras cho biết ý tưởng thành lập một trang trại rau sạch ngay trong lòng thành phố xuất phát từ thực tế tỷ lệ văn phòng trống tại Arlington đạt 23,7% trong quý I năm 2023.

Sau đại dịch Covid-19, nhiều tòa nhà văn phòng tại Mỹ đã bị bỏ hoang. Nguyên nhân do nhiều người chuyển sang làm việc từ xa.

Nhiều thành phố đang cố gắng lấp đầy tỷ lệ trống trên. Tại New York, các tòa nhà văn phòng bỏ trống xung quanh khu vực Midtown được cải tạo thành nhà ở cho thuê. Một số bang như Los Angeles, Chicago, Philadelphia… cũng đang tổ chức tương tự nhưng mô hình này khá tốn kém khi sửa chữa vì không gian văn phòng bố trí khác với các tòa nhà dân cư. Thay vào đó, việc tận dụng các tòa văn phòng trống thành trang trại thẳng đứng đang dần phổ biến.

Trang trại thẳng đứng cũng được cho là một giải pháp hữu hiệu giúp giải quyết khủng hoảng đất trồng hiện nay.

Tại “Trang trại khu vực 2”, cơ sở này được trang bị bộ máy Silo, hệ thống băng tải đa cấp di chuyển theo chiều dọc suốt cả ngày để tưới nước, phân bón cho cây. Hệ thống này giúp cắt giảm thời gian và nhân lực. Việc trồng trọt ở “Trang trại khu vực 2” không theo mô hình thủy canh mà có đất giàu dinh dưỡng. Trang trại này có thể trồng các loại củ như khoai tây, cà rốt và củ cải.

Tương tự, tại UAE, trang trại Emirates Crop One sản xuất theo mô hình trang trại thẳng đứng được coi là “trang trại thẳng đứng lớn nhất thế giới”. Trang trại này trang bị hệ thống tuần hoàn khép kín luân chuyển nước qua các cây để sử dụng một cách hiệu quả. Nước bay hơi trong quá trình tưới sẽ được tái chế và chuyển lại vào hệ thống, giúp tiết kiệm 250 triệu lít nước mỗi năm so với phương pháp truyền thống.

Các loại cây trồng trong trang trại rất sạch, không cần rửa trước vì không có thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ hay hóa chất. Trang trại này còn kết hợp cả học máy, trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu để mang lại hiệu quả trồng trọt cao hơn.

Cây trồng trong nhà không bị ảnh hưởng bởi thời tiết, sâu bệnh.

Môi trường lý tưởng

Còn ở thành phố Calgary, tỉnh bang Alberta (Canada), Công ty AgriPlay Ventures đã biến một phần không gian văn phòng không được sử dụng ở Trung tâm Tháp Calgary thành trang trại đô thị trong nhà lớn nhất cả nước. Trang trại sản xuất cà chua, dâu tay, dưa chuột cùng nhiều loại rau xanh khác cho cộng đồng địa phương. Một số cây trồng cho 30 vụ thu hoạch mỗi năm.

Theo ông Dan Houston, Chủ tịch AgriPlay, tòa nhà văn phòng cung cấp môi trường lý tưởng để trồng rau vì chúng được trang bị hệ thống làm mát, sưởi ấm và thông gió chất lượng.

Hệ thống trồng trọt của AgriPlay có thể lắp đặt dễ dàng trong nhiều tòa nhà và bối cảnh khác nhau. Trang trại cũng sử dụng AI để chuyển đổi và cài đặt hệ thống chăm sóc cây trồng phù hợp với không gian văn phòng và không yêu cầu người chủ kiến thức về nông nghiệp.

“Hệ thống của chúng tôi biết phải làm gì. Tôi không cần biết gì về việc trồng dâu tây. Tôi chỉ nói với hệ thống rằng tôi muốn trồng dâu tây, nó sẽ thiết lập lịch trình cho tôi”, ông Houston cho biết.

Nếu thực hiện đúng cách, canh tác thẳng đứng có thể cho sản lượng tương đương với canh tác truyền thống nhưng cần ít không gian hơn. Hơn nữa, không phải lo lắng về thời tiết hay sâu bệnh.

Bên cạnh đó, người nông dân còn được đảm bảo sản xuất ổn định, quanh năm, không chịu ảnh hưởng từ khí hậu hay sâu bệnh; đồng thời, sử dụng năng lượng ít hơn 90% và nước ít hơn 98% so với trang trại truyền thống.

Dù trang trại thẳng đứng không thể thay thế mô hình truyền thống nhưng nó có thể cung cấp sản phẩm tươi sạch ở những khu vực có ít sản lượng lương thực hoặc khả năng tiếp cận với thực phẩm tốt cho sức khỏe.

Bên cạnh đó, việc sử dụng không gian văn phòng trống để canh tác có thể định hình lại các trung tâm đô thị hiện nay. Các trang trại tạo ra công việc xanh mới, làm đẹp không gian và cung cấp thực phẩm tươi sống cho cộng đồng địa phương.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia nông nghiệp, trang trại thẳng đứng không phải là không có nhược điểm. Dù mô hình canh tác này tiết kiệm nước, ngăn ngừa ô nhiễm thuốc trừ sâu, tránh được thời tiết khắc nghiệt nhưng chúng sử dụng quá nhiều điện. Điều này sẽ khiến chi phí năng lượng tăng cao.