Nhà thờ Tân Định có tên gọi chính thức là Nhà thờ Thánh Tâm Chúa Giêsu, đây là một trong những công trình kiến trúc lớn, nổi tiếng và đẹp nhất của Thành phố Hồ Chí Minh. Nhà thờ được xây dựng vào khoảng giữa thế kỷ XIX với phong cách kiến trúc châu Âu được tô điểm nét hồng độc đáo. Đây là một trong những điểm đến nổi tiếng của thành phố, thu hút hàng ngàn khách du lịch trong và ngoài nước mỗi năm.
Nhà thờ Tân Định và nhà thờ Đức Bà là hai nhà thờ được xây dựng từ khá sớm và có quy mô lớn nhất Thành phố Hồ Chí Minh. Lịch sử nhà thờ Tân Định bắt đầu từ năm 1874 trong sứ mệnh của cha Donatien Éveillard (1835 – 1883). Và cũng chính Cha Éveillard trực tiếp giám sát việc xây dựng nhà thờ, vừa đi vận động tài chính, vừa chỉ huy xây cất. Vào tháng 12 năm 1876 nhà thờ chính thức được khánh thành. Cha Éveillard đã mời những sơ từ dòng Thánh Phaolô thành Chartres về đây thành lập cô nhi viện và trường nội trú bên cạnh nhà thờ, đặt tên là Thánh Nhi Tân Định hay Trường Thánh nhi Tân Định. Trường được mở vào năm 1877 và khoảng những năm 1880 thì trường có khoảng 300 em học sinh theo học. Ngày 15-9-1883, Cha Éveillard qua đời và được an táng vào ngày 17-9-1883 phía trước bàn thờ Đức Mẹ trong Nhà thờ Tân Định do chính ngài xây cất. Một tấm cẩm thạch trắng được làm bia phủ trên mộ Ngài. Vào năm 1928-1929 Nhà thờ được trùng tu và nâng cấp dưới sự ủy quyền của Linh mục Jean-Baptiste Nguyễn Bá Tòng (1868-1949), ông là người sau này nổi tiếng với danh xưng giám mục Việt Nam đầu tiên của Đông Dương, phụ trách giáo phận Phát Diệm. Năm 1949, các trụ cấu trúc ở gian giữa nhà thờ được gia cố. Năm 1957, nhà thờ đã được tu bổ và sơn lại bằng gam màu hồng được nhiều người biết đến ngày nay (màu hồng cá hồi ở bên ngoài và màu dâu tây, màu kem ở bên trong). Kể từ đó, nhà thờ đã trải qua một số lần tân trang lớn.
Giữa trung tâm Sài Gòn phồn hoa lại mọc lên một tòa nhà phong cách Roma, Nhà thờ Tân Định được thiết kế đậm nét Gothic trong thời Phục Hưng gồm 1 tháp chính cùng 2 tháp phụ. Nhìn lướt qua tòa nhà tạo cho người xem một cảm giác cổ kính và có chút gì đó rất sang trọng. Nhìn thẳng từ ngoài vào mặt chính của tòa nhà được trang trí bằng các cột, cửa sổ lớn và bức tượng Thánh Giuse cao 4,5 mét, tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp.
Tổng thể nhà thờ mang phong cách Gothic kết hợp Roman, pha chút Baroque ở những nét trang trí. Tháp chính của Nhà thờ Tân Định là một trong những điểm nhấn nổi bật nhất của nhà thờ. Tháp cao tới 52,6m, đỉnh tháp hình chóp bát giác được gắn một cây thánh giá bằng đồng cao 3m đây biểu tượng đặc trưng của Công giáo. Bên trong tòa tháp chính có năm quả chuông với tổng trọng lượng là 5,5 tấn. Các chi tiết trang trí trên đỉnh tháp rất tinh xảo và đầy màu sắc. Đứng dưới chân nhà thờ ngước nhìn lên bạn sẽ thấy được một công trình vô cùng hoành tráng và độc đáo.
Ngoài tháp chính, Nhà thờ Tân Định còn có hai tháp phụ cũng không kém phần ấn tượng. Mỗi tháp phụ đều có kiến trúc riêng biệt và độc đáo. Với nhiều tháp đèn và cửa sổ hoa gió, phần mái ngói được lợp theo thiết kế vảy cá cùng những đường xoắn kép tạo ra một không gian kiến trúc rất đẹp và lạ mắt.
Đi vào sâu bên trong Thánh đường, du khách sẽ choáng ngợp trước kiến trúc cổ kính với hai hàng cột Gothic dẫn tới bàn thờ chính. Đa số bàn thờ trong Thánh đường được làm từ các loại đá quý gửi từ Ý sang Việt Nam. Nội thất nhà thờ khá bề thế và thoáng với hai hàng cột Gothic dẫn tới bàn thờ chính làm bằng đá cẩm thạch của Ý, tôn lên vẻ trang nghiêm cho cả công trình kiến trúc. Hai dãy hành lang có mái vòm, lợp ngói vảy cá, những ô cửa tròn với hoa lá trang trí, tượng thiên thần rất tinh xảo. Hai bên hàng lang là nơi đặt tượng của các vị Thánh.
Trong nhà thờ Tân Định, có nhiều tác phẩm nghệ thuật đáng chú ý, bao gồm các bức tranh, tượng thánh, và những tác phẩm điêu khắc cực kỳ tinh xảo. Các tác phẩm này thể hiện sự tài năng và sự sáng tạo của các nghệ nhân địa phương và nước ngoài.
Trải qua hơn 150 năm, với bao sự đổi thay của thời cuộc, nhà thờ Tân Định vẫn là một nét chấm phá rực rỡ giữa TP.HCM. Sau nhiều lần được tu sửa, nới rộng, kiến trúc ban đầu vẫn được trân trọng và gìn giữ.
——————————————
Hồng bảo Kỷ lục được hiểu là những công trình Kỷ lục được thực hiện trong một thời gian dài, tích hợp những giá trị về kiến trúc, thẩm mỹ, văn hóa… để hình thành nên cho mai sau những di sản, đồng thời góp phần viết tiếp những câu chuyện mà cha ông đã gây dựng, từ đó góp phần định vị những giá trị địa phương nói riêng và Việt Nam nói chung vươn tầm khu vực và thế giới, góp phần định hình, phát triển hình ảnh du lịch địa phương nói riêng và đất nước nói chung thông qua những công trình biểu tượng.
Hành trình tìm kiếm TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) giao cho Trung tâm TOP Việt Nam triển khai và đề cử đến Viện Kỷ lục Thế giới (World Mark) với mong muốn góp phần nhận diện, định vị, quảng bá hình ảnh quốc gia – địa phương ra thế giới. Dự án là một hành trình dài hơi và có thể tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác trong mục tiêu chung tạo ra những thay đổi về kiến trúc cảnh quan hiện hữu và quan trọng hơn là góp phần tạo nên những giá trị chiều sâu về văn hóa điểm đến hay lịch sử gắn liền với điểm đến.
Diệu Phi – VietKings (tổng hợp và biên tập, ảnh Internet)