Công trình về “cơ chế giải thưởng” trong não đoạt giải 1 triệu Euro

Ba nhà khoa học thần kinh Wolfram Schultz, Peter Dayan và Ray Dolan đã cùng nhau chia sẻ giải thưởng trị giá 1 triệu euro của Quỹ Lundbeck (Đan Mạch). Đây là giải thưởng danh giá dành cho những ai có đóng góp lớn trong việc hiểu cơ chế hoạt động của bộ não.

Ông Wolfram Schultz, đến từ Đại học Cambridge, nói: "Đây là quy trình sinh học khiến con người muốn mua một căn nhà lớn hơn, một chiếc xe lớn hơn hay được thăng chức".

Công trình ông Schultz bắt đầu cách đây 30 năm khi phát hiện ở khỉ, mỗi khi được phần thưởng, một số tế bào đặc biệt trong não trở nên linh hoạt hơn và tạo ra chất dopamine. Trong quá trình nghiên cứu, ông Schultz nhận thấy não có thể tạo ra dopamine thông qua quá trình học tập mà không cần có phần thưởng nào.

Chất dopamine đóng vai trò lớn trong việc giúp bộ não đưa ra quyết định – (Ảnh: Reuters).

Ông Schultz nhận xét các tế bào thần kinh tạo ra chất dopamine "như những con quỷ nhỏ trong não hướng chúng ta tới nhiều phần thưởng hơn".

Giáo sư Dayan – giám đốc khoa Khoa học thần kinh máy tính Gatsby tại Đại học London – giải thích về công trình: "Thiên nhiên phú cho chúng ta một hệ thống thú vị nhằm tối ưu hóa hành vi".

Ông Dayan giải thích rằng trong cuộc sống chúng ta liên tục phải thực hiện các quyết định như nên ăn ở nhà hàng nào, nên đi nghỉ ở đâu, tìm việc ở đâu hoặc có nên tiếp tục đọc hết quyển sách không và "cơ chế giải thưởng sẽ giúp chúng ta tối ưu hóa các chọn lựa".

Nhà khoa học Dayan nói thêm: "Động vật mọi cấp độ đều có khả năng phán đoán điều gì tốt, điều gì xấu và hành động dựa trên phán đoán này". Và khi kết quả đột nhiên tốt hơn dự kiến, cơ chế giải thưởng được kích hoạt, khiến chúng ta lặp lại hành động này nhiều lần.

Nhờ vào cơ chế này, có thể đoán trước được các quyết định của con người. Và ông Dayan đang đưa cơ chế này vào các thuật toán của trí khôn nhân tạo nhằm "giúp máy tính đưa ra các phán đoán".

Trong khi đó, giáo sư Ray Dolan thuộc Trung tâm Lão hóa và thần kinh máy tính Viện Max Planck, Berlin, Đức cho biết khi về già, con người mất khoảng 10% các dây thần kinh tạo ra chất dopamine do đó khiến họ mất khả năng phán đoán chính xác. Ông Dolan cũng chứng minh được rằng nếu được bổ sung dopamine, người già sẽ khôi phục được khả năng phán đoán.