Cuối năm 2023, NEM NƯỚNG NINH HÒA (TỈNH KHÁNH HÒA) đã chính thức được công nhận đạt giá trị Kỷ lục châu Á theo Bộ tiêu chí của Tổ chức Kỷ lục châu Á quy định. Nâng số lượng các Kỷ lục về Ẩm thực và Quà tặng Đặc sản Việt Nam đạt Kỷ lục châu Á lên số lượng 60 món từ năm 2012 đến năm 2023 (Gồm 38 Món ăn đặc sản và 22 Đặc sản thiên nhiên và đặc sản quà tặng của các địa phương).
NEM NƯỚNG NINH HÒA (TỈNH KHÁNH HÒA)
Quà quê dân dã mà đậm đà khó quên
“Đi đâu cũng nhớ Khánh Hòa
Nha Trang gió mát, Ninh Hòa nhiều nem.”
Bấy nhiêu đó thôi đã đủ nói lên niềm thương nhớ của những ai đã trót một lần say đắm hương vị béo bùi của chiếc nem thịt nạc nơi xứ biển miền Trung. Không ai nhớ rõ nem Ninh Hòa có từ bao giờ và bắt nguồn từ đâu, chỉ nghe người cao niên trong làng kể lại rằng, nem theo người Thanh Hóa “di cư” vào Nam sau chiến công mở cõi hiển hách của đại thần nhà Nguyễn – Cai cơ Hùng Lộc hầu (Trương Phúc Hùng). Ngoài nem nướng, Ninh Hòa còn có món nem chua cũng làm từ thịt tươi quết nhuyễn, trộn thêm da heo luộc được thái mỏng, bọc trong lá chùm ruột trước khi cuốn vào lá chuối. Mỗi miếng nem ăn kèm một tép tỏi tươi và chấm cùng mắm ngọt để thưởng thức vị thơm ngon của các nguyên liệu trộn lẫn vào nhau.
Nem được làm thủ công bởi chính bàn tay của những người dân địa phương theo nghiệp “cha truyền, con nối” cách đây hàng trăm năm.
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, cách chế biến nem cũng dần thay đổi cho phù hợp với khẩu vị của người dân địa phương. Để có món nem nướng ngon, đậm đà vị quê thì nguyên liệu chế biến phải đạt “chuẩn”. Nguyên liệu chính chế biến nem là thịt heo ngon nức tiếng vùng Đất Đỏ, như câu ca xưa của người Ninh Hòa từng nhắc tới địa danh này: “Mây hòn Hèo, heo Đất Đỏ”.
Đây cũng chính là điểm đặc biệt của nem Ninh Hòa bởi chỉ có thịt heo ở vùng này mới làm ra được miếng nem thơm ngon với hương vị riêng biệt, khiến bao thực khách phải xiêu lòng.
Nguyên liệu chính chế biến nem là thịt heo ở vùng Đất Đỏ. Đây là giống heo địa phương nổi tiếng để tạo nên hương vị riêng biệt cho món nem. Để làm nên vị ngon tuyệt hảo của từng chiếc nem nướng, người dân địa phương phải chọn loại thịt đùi ngon với da heo. Thịt sau đó rửa sạch, xay nhuyễn rồi nêm nếm với gia vị tỏi, tiêu, mắm, đường… theo công thức riêng. Chờ cho thịt ngấm gia vị thì vo thành que dài chừng ngón tay, sau đó xiên vào que tre để nướng trên bếp than hồng. Khi nem nướng chín vàng, hương thơm lan tỏa khắp nơi là có thể thưởng thức.
Nem nướng Ninh Hòa được làm bằng thịt heo xay mịn. Sau khi nướng trên than hồng, thịt chín vàng ươm, tỏa hương thơm lừng. Trong quá trình nướng, người làm phải liên tục xoay tròn các mặt của xiên thịt để nem được vàng, chín đều và không bị cháy xém.
Bí quyết tạo nên hương vị hấp dẫn khó quên của món nem nướng Ninh Hòa còn nằm ở nước chấm. Thành phần chính gồm gạo nếp, đậu nành, cà chua, thịt nạc, gan heo xay nhuyễn trộn với đường, tỏi, ớt… Nước chấm ngon phải được làm từ nếp đã ngâm qua đêm, giã nhuyễn kết hợp cùng nhiều loại gia vị như đường, muối, màu điều, thịt băm, đậu phộng…, được ninh nhừ khoảng 5-6 tiếng, khuấy đều tay để đạt được độ sánh quyện và không bị chảy nước nếu để lâu. Ngoài ra, trong nước chấm không thể thiếu tôm tươi lột vỏ bỏ đầu bằm hoặc xay để tạo nên vị ngọt từ thịt.
Điểm nhấn của mỗi phần nem nướng chính là chén nước chấm sền sệt được pha chế khá cầu kỳ, mùi thơm dịu nhẹ và luôn ấm nóng.
Một phần nem nướng khá cầu kỳ, gồm khoảng 6-8 xiên thịt băm lụi và cũng từng đó miếng bánh tráng chiên giòn (bánh tráng được cuốn nhỏ rồi chiên phồng lên). Bánh tráng chiên giòn là loại bánh tráng màu nâu, có thành phần đường mía nên vị hơi ngọt, khi chiên lên có màu sậm. Còn bánh tráng trắng dùng để cuốn có vị mặn vừa phải, được làm mềm bằng cách lót xen kẽ giữa các lớp lá chuối hoặc lau sơ bằng khăn ẩm nên bánh không cần nhúng nước nhưng khi cuốn vào vẫn mềm, dẻo và dai. Đây là sản phẩm đặc trưng của làng nghề bánh tráng Diên Hòa, Diên Thủy (thuộc huyện Diên Khánh), thường dùng để cuốn chả ram (chả giò) hay cuốn nem.
Cách bài trí, thưởng thức cũng khiến hương vị món nem nướng Ninh Hòa trở nên ngon hơn.
Ăn kèm với món nem chính là các loại rau. Tuy không quá phức tạp nhưng rau ăn cùng nem nướng cũng thường tới cả chục loại. Tùy theo mùa sẽ có các loại rau khác nhau nhưng luôn đảm bảo đủ vị chua, cay, chát, đắng như: Rau diếp cá, húng quế, tần ô, xà lách, dưa leo, tía tô, chuối chát, khế chua hoặc xoài xanh, có nơi thêm đồ chua như dưa, hành… Trong các loại rau, đặc biệt nhất phải kể đến mấy cọng hẹ ta xanh mượt. Hẹ ta (tiếng địa phương gọi “hẹ sẻ”) không xơ và to bản như loại hẹ vẫn thường bán trong các chợ ở Sài Gòn. Hẹ sẻ nhỏ xíu, không thơm nồng nhưng hậu vị ngọt, duy nhất chỉ có ở miền Trung.
Rau sống ăn kèm tùy theo mùa, tùy theo khẩu vị của mỗi người mà lựa chọn. Đĩa rau sống vì thế mà trở nên phong phú, bao gồm rau xà lách, diếp cá, hẹ, húng quế, tía tô, dưa chuột, chuối chát, cà rốt, khế, dứa, kiệu, xoài xanh xắt mỏng…
Khi thưởng thức, thực khách đặt vào bánh tráng một chiếc nem nướng, các loại rau sống, bánh tráng chiên vàng cùng một ít bún, nhẹ nhàng cuốn lại rồi chấm cho đậm đà. Vị ngọt thơm, dai dai của miếng nem, giòn rụm của bánh tráng chiên, thanh thanh của rau sống kết hợp với vị mặn ngọt ngọt của nước chấm đậu phộng tạo nên một hương vị tổng hòa ngon khó cưỡng, ai ăn một lần cũng nhớ mãi.
Tất cả được cuốn trong bánh tráng, chấm với loại nước chấm riêng biệt chỉ dành cho món nem nướng Ninh Hòa.
Cầm trên tay chiếc nem nướng được ghém cùng rau xanh, bánh tráng chiên giòn, chấm vào chén nước sóng sánh màu vàng bắt mắt, thực khách sẽ được cảm nhận trọn vẹn hương vị đậm đà của món quà quê dân dã. Từ những nguyên liệu đơn giản, sẵn có tại địa phương, những người dân quê chân chất, hiền lành bên dòng sông Dinh Ninh Hòa đã làm nên món nem đậm vị dân dã. Để hôm nay, món ăn đó đã làm nên hương vị đặc sản dành cho du khách khi ghé đến xứ Trầm Hương. Và cũng từ Ninh Hòa, món nem dân dã nay đã phát triển thành thương hiệu tại thành phố biển Nha Trang xinh đẹp.
Chính bởi những giá trị đặc biệt đó, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam – VietKings đã quyết định đề cử NEM NƯỚNG NINH HÒA (TỈNH KHÁNH HÒA) vào 10 KỶ LỤC CHÂU Á VỀ ẨM THỰC, QUÀ TẶNG ĐẶC SẢN VIỆT NAM (Lần IV, Năm 2023-2024) đến Tổ chức Kỷ lục châu Á. Các chi phí tổng hợp, thiết lập hồ sơ và đề cử đến Tổ chức Kỷ lục Châu Á do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam – VietKings tài trợ thực hiện trong Hành trình Tìm kiếm và quảng bá các giá trị đặc biệt của Việt Nam ra Thế giới.
Dự kiến, bằng Kỷ lục Châu Á sẽ được Tổ chức Kỷ lục Châu Á ủy quyền cho VietKings trao tặng đến các địa phương vào dịp Hội ngộ Kỷ lục gia Việt Nam lần thứ 53 dự kiến diễn ra vào ngày 06/01/2024 tại TP.Hồ Chí Minh hoặc Địa phương có thể đón nhận Kỷ lục trong sự kiện do địa phương tổ chức. Trong thời gian tới, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) sẽ tiếp tục tiến hành đề cử các giá trị nổi bật của Việt Nam trong các lĩnh vực khác nhằm quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam một cách toàn diện đến bạn bè thế giới.
Mọi thông tin xin liên hệ:
TỔ CHỨC KỶ LỤC VIỆT NAM (VIETKINGS) – TỔ CHỨC TOP VIỆT NAM (VIETTOP)
Địa chỉ: Số 01, đường Đặng Văn Ngữ, Phường 10, Quận Phú Nhuận, TP.Hồ Chí Minh
Liên hệ: Ms Nga 078 5555 145
Email: noidungtopplus@gmail.com
Website: www.kyluc.vn; www.topplus.vn
