Marshall Zhang, học sinh lớp 11 của Trường trung học Bayview ở Toronto, vừa được trao giải nhất cuộc thi tài năng sinh học Sanofi-Aventis, cuộc thi dành cho học sinh, sinh viên tự tiến hành nghiên cứu với sự giúp đỡ của thầy hướng dẫn.
Chứng xơ hoá nang do biến đổi hoặc lỗi gen có thể gây tử vong. Nó tạo ra những cục nhầy dày trong phổi và một số cơ quan khác. Xơ hoá nang thường gặp nhất ở những người da trắng ở Bắc Âu, với tỷ lệ cứ 3.000 trẻ em sinh ra thì có một người mắc phải. Trước đây, những người bị xơ hoá nang thường qua đời khi mới ở giai đoạn thanh thiếu niên, và chưa có liệu pháp nào chữa trị.
Marshal Zhang đang thuyết minh khám phá đầy hứa hẹn của mình.(Ảnh: Tom Devecseri) |
Tại phòng thí nghiệm của thầy hướng dẫn, Zhang sử dụng hệ thống siêu máy tính SCINET của Canada để tìm ra những hợp chất mới có khả năng kháng lại protein bị khuyết, gây nên loại bệnh này. Bằng các mô phỏng máy tính, Zhang tìm ra cơ chế mỗi loại thuốc tác động tới các điểm khác nhau của protein, nên có thể sử dụng những loại thuốc đó đồng thời mà không khiến chúng “đánh nhau”.
Sau đó Zhang kiểm tra lý thuyết này trên tế bào sống, kết quả vượt sự mong đợi của cậu. “Thực sự chúng đã phối hợp với nhau để tạo nên hiệu quả lớn hơn nhiều nếu sử dụng riêng rẽ”, cậu nói.
Zhang rất tin vào khả năng ứng dụng của phát hiện này. Khi được thử trên người, các liệu pháp điều trị hứa hẹn có thể gây độc hoặc không có tác dụng. Nhưng Zhang tin rằng ngay cả khi liệu pháp kết hợp này nếu không thể chữa chứng xơ hoá nang thì cũng tạo ra nền tảng quan trọng cho những khám phá sau này.
“Tôi đã tìm ra một số cấu trúc hoá học nhất định, có vai trò chủ chốt quyết định hiệu quả chữa bệnh của những phân tử này, cũng như tìm thấy hai phân tử mục tiêu trong protein gây bệnh, làm nền tảng cho các loại thuốc trong tương lai”, Zhang phát biểu.
Thầy hướng dẫn của Zhang là TS. Christine Bear, nhà nghiên cứu ở Trung tâm nghiên cứu thuộc Bệnh viện nhi Toronto, đã mời Zhang quay lại phòng thí nghiệm để tiếp tục công trình.