Bún cá rô đồng vốn không phải là món ăn xa lạ ở các vùng miền, nhưng có lẽ thơm ngon và đậm đà hương vị quê hương hơn cả thì phải đến với vùng đất Hải Dương. Tô bún cá nóng hổi, nước dùng ngọt thanh, hơi chua, cá rô chiên giòn, thịt cá xào béo ngậy, thơm phức, sẽ kích thích vị giác của thực khách một cách trọn vẹn.
Không ai biết bún cá rô đồng Hải Dương có từ bao giờ, chỉ rõ là từ một món quà sáng bình dị, bún cá rô đồng đã trở thành đặc sản mà nhiều du khách muốn thưởng thức khi ghé thăm vùng đất “nhân phong, vật thịnh” Hải Dương. Nếu phở Hà Nội mang vẻ trang trọng, thanh lịch của người Tràng An, phở Nam Định tinh tế, mát lành như người Thành Nam, bún bò Huế lại mang sự sang trọng, cầu kì của người cố đô thì bún cá rô đồng lại mang vẻ bình dị, dân dã đậm màu sắc của vùng quê Bắc Bộ, của con người xứ Đông với những nguyên liệu rất dễ tìm, gần như nhìn vào vườn nhà ai ở vùng đất này cũng có thể tìm thấy: rau cải, hành, thì là, gừng và cá rô đồng.
Nguyên liệu chính làm nên hương vị đặc trưng của món bún Hải Dương quan trọng nhất là cá rô đồng tươi. Cá rô đồng tươi sau khi được chọn lựa kỹ, được đưa về làm sạch, luộc gỡ thịt và xương riêng. Khi gỡ xương phải rất cẩn thận để miếng thịt cá vẫn còn nguyên vẹn, không bị nát. Thịt cá rô sau khi gỡ xong đem chia làm hai phần, một phần rán vàng, phần còn lại đem xào săn qua với chút gia vị cho thấm. Thịt cá trắng thơm được ướp cùng gia vị thêm chút bột nghệ để khi chiên miếng cá có màu vàng đẹp mắt. Riêng phần xương và đầu cá sẽ được ninh nhừ, lọc lấy nước dùng. Cũng nhờ bí quyết này mà nước dùng cho bún cá rô vừa ngọt, vừa đậm đà một cách đặc trưng không lẫn vào đâu được. Người ta cũng thường thêm vào nồi nước dùng chút gừng tươi, hành khô đập giập để khử hẳn mùi tanh của cá.
Bún cá rô đồng có thể ăn kèm với nhiều loại rau xanh như rau cần, rau muống, cải cúc, cải xanh,… nhưng phổ biến nhất vẫn là rau cải và rau cần. Để bát bún cá rô ngon đúng vị cần có thêm chút thì là, ớt chín xắt nhỏ. Bún cá rô đồng ăn có vị ngọt của nước xương cá, vị bùi của thịt cá rán giòn, vị béo ngậy của miếng cá rim và vị tươi mát của các thứ rau xanh, rau thơm,… Rắc thêm một chút hành khô được phi thơm, vàng ruộm lên trên nữa là bát bún cá rô đồng đã tròn vị lắm rồi. Trong cái se se lạnh của tiết trời khi bước vào đông, bát bún cá rô đồng nghi ngút khói với nước dùng trong vắt, ngọt thanh; sợi bún mềm, dai dai; cọng rau cải xanh mướt đăng đắng kết hợp với miếng cá rô đồ nhỏ xinh, ngấm vị, ngoài giòn, trong mềm, thơm mùi thơm của cá và màu vàng ruộm, ngầy ngậy của hành phi là đã đủ sảng khoái cho một ngày rồi.
Chỉ trong món ăn giản đơn ấy, người ta cũng thấy được hình bóng của những con người tảo tần với đôi bàn tay khéo léo, cả cái tinh tế, thuần hậu của những người con xứ Đông. Bát bún cá rô đồng với đủ màu, đủ vị ấy đã theo chân những người con Hải Dương đến mọi miền của Tổ quốc và trở thành một đặc sản mà mỗi khi nhắc tới, người Hải Dương lại thấy thêm yêu, thêm nhớ mảnh đất suốt một đời đã gắn bó và lớn lên.
Từ hiệu quả của Hành trình Tìm kiếm, Quảng bá Đặc sản và ẩm thực Việt Nam lần I vào năm 2012, năm 2013, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam tiếp tục tiến hành đề cử đến Tổ chức Kỷ lục châu Á 10 món ăn đặc sản và 8 đặc sản quà tặng đặc sắc của Việt Nam. Vào ngày 12/11/2013, Bún cá rô đồng đã chính thức được công nhận đạt giá trị Kỷ lục châu Á theo Bộ tiêu chí của Tổ chức Kỷ lục châu Á quy định.
Diệu Phi (VietKings)
