Còn gọi là nhà thờ Đức Mẹ Mân Côi, Nhà thờ đá Sa Pa nằm ở ngay trung tâm của thị trấn. Theo lịch sử nhà thờ được ghi lại ở nơi này thì vào năm 1902, giáo xứ Sa Pa được thành lập bởi Hội Thừa sai Paris. Đến năm 1925, nhà thờ bằng đá của giáo xứ này bắt đầu được xây dựng. Với điều kiện vật chất thiếu thốn ngày đó, nhà thờ Đá mất tới hơn 10 năm mới hoàn thành. Năm 1935, công trình Nhà thờ Đá được đưa vào sử dụng. Khi chiến tranh xảy ra, nhà thờ bị ảnh hưởng nặng và nhiều năm bị bỏ hoang. Mãi đến năm 1995, Nhà thờ Đá Sa Pa mới được chính quyền cho phép sửa chữa, cải tạo, khôi phục và đi vào hoạt động lại. Hiện nay, nhà thờ là nơi sinh hoạt thường xuyên của bà con Công giáo trong vùng và là thắng cảnh rất được yêu thích tại Sa Pa.
Trước khi xây dựng, người Pháp đã nghiên cứu rất kỹ để chọn lựa vị trí, phía trước là một khu đất rộng bằng phẳng, phía sau là núi Hàm Rồng. Nhà thờ đá cổ Sa Pa được xây dựng với đầu hướng về phía mặt trời mọc, bởi theo họ đây là hướng đón nguồn sáng của Thiên Chúa. Cuối nhà thờ là khu tháp chuông hướng theo phía Tây – nơi sinh thành của chúa Kitô.
Kiến trúc của nhà thờ theo lối Gothic La Mã với mái nhà, vòm cuốn và tháp chuông… đều có hình chóp tạo cho công trình nét thanh thoát. Toàn bộ nhà thờ được xây dựng bằng đá đẽo với hỗn hợp vôi, cát, mật mía. Nhà thờ đá Sa Pa xây chủ yếu bằng đá hoa cương do người thợ tự chế tác từng viên đá nhỏ như viên gạch đất nung một từ những khối đá tự nhiên lấy trên núi. Phần tường cánh thánh giá được tạo nhám trông giống như nhũ đá chảy xuống mang vẻ đẹp rất tự nhiên.
Phần mái của nhà thờ được lợp bằng ngói đỏ và ốp theo hình tam giác, hai bên rìa của mái ngói làm theo hình dáng thẳng, đơn giản. Trần nhà được làm bằng rơm, chúng được làm mới liên tục qua nhiều thế hệ). Tuy nhiên, phần gác chuông là sự kết hợp từ hỗn hợp vôi, rơm và sắt vẫn còn nguyên vẹn theo thời gian, chưa quan tu sửa lần nào.
Nhà thờ Sa Pa có chiều rộng 7,6 mét, chiều dài 39 mét, hai bên thánh giá cao 14 mét, tháp chuông cao 18 mét. Quả chuông được đúc bằng đồng năm 1932 và nặng 300 kg vẫn còn những dòng chữ ghi nơi đúc chuông cùng thời gian hoàn thành chuông.
Tổng diện tích của nhà thờ Đá là 6.000m và được chia làm nhiều khu vực như khu nhà thờ, khu vườn Thánh, dãy nhà xứ, khu chăn nuôi, nhà Thiên thần… Trong đó, khu nhà thờ rộng tới 500m2, gồm 7 gian. Khuôn viên trong khu nhà thờ rất đẹp và sáng với 32 ô cửa kính màu – đặc trưng của kiến trúc nhà thờ cổ bên đạo Công giáo, mái vòm cổ kính và những hàng ghế gỗ trơn bóng theo thời gian.
Nhà thờ Đá nổi bật với vẻ đẹp cổ kính vượt thời gian. Đứng trước nhà thờ, du khách có thể cảm thấy thời gian như dừng lại và không khí của thế kỷ trước vẫn còn đậm đặc ở đây. Mùa đông đến, nhà thờ Đá trong màn sương tuyết trắng xóa lại mang một vẻ đẹp đầy kỳ ảo và ấn tượng.
——————————————
Hồng bảo Kỷ lục được hiểu là những công trình Kỷ lục được thực hiện trong một thời gian dài, tích hợp những giá trị về kiến trúc, thẩm mỹ, văn hóa… để hình thành nên cho mai sau những di sản, đồng thời góp phần viết tiếp những câu chuyện mà cha ông đã gây dựng, từ đó góp phần định vị những giá trị địa phương nói riêng và Việt Nam nói chung vươn tầm khu vực và thế giới, góp phần định hình, phát triển hình ảnh du lịch địa phương nói riêng và đất nước nói chung thông qua những công trình biểu tượng.
Hành trình tìm kiếm TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) giao cho Trung tâm TOP Việt Nam triển khai và đề cử đến Viện Kỷ lục Thế giới (World Mark) với mong muốn góp phần nhận diện, định vị, quảng bá hình ảnh quốc gia – địa phương ra thế giới. Dự án là một hành trình dài hơi và có thể tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác trong mục tiêu chung tạo ra những thay đổi về kiến trúc cảnh quan hiện hữu và quan trọng hơn là góp phần tạo nên những giá trị chiều sâu về văn hóa điểm đến hay lịch sử gắn liền với điểm đến.