Hà Nội mang vẻ đẹp lịch sử ngàn năm văn hiến, nơi hội tụ văn hoá, kết tinh văn minh của đất nước. Cùng với Văn Miếu, chùa Một Cột, đền Ngọc Sơn, Cột cờ Hà Nội, Hoàng thành Thăng Long, Lăng Bác… thì một trong những hình ảnh đặc trưng, độc đáo mà chúng ta không thể không nhắc tới khi đề cập tới Hà Nội là cầu Long Biên – cây cầu được ví như “tháp Eiffel nằm ngang” vắt qua dòng sông Hồng.
Cầu Long Biên – công trình lịch sử gắn với mảnh đất Thủ đô từ thời Pháp thuộc
Tồn tại hơn 120 năm qua, Cầu Long Biên trở nên gần gũi như một người tri kỷ của người dân Thủ đô, sự gần gũi đó được thể hiện qua câu thơ:
Hà Nội có cầu Long Biên
Vừa dài vừa rộng bắc trên sông Hồng
Tàu xe đi lại song song
Bộ hành tấp nập gánh gồng ngược xuôi
Cầu Long Biên (tên cũ là cầu Paul Doumer) là cây cầu bắc qua sông Hồng mà để kết nối quận Hoàn Kiếm, quận Ba Đình với quận Long Biên của Hà Nội. Chiếc cầu được xây dựng từ 1898 tới 1902 bởi công ty Daydé & Pillé, và được sử dụng vào năm 1903. Hiện trên đầu cầu vẫn còn tấm biển kim loại có khắc chữ ghi thời gian thi công và nhà thầu xây dựng: 1899 – 1902 – Daydé & Pillé – Paris.
Tấm biển ghi tên nhà thầu Daydé & Pillé được gắn trên cầu Long Biên, phía bên trên ghi năm khởi công và khánh thành.
Khi Paul Doumer đưa ra ý tưởng xây dựng một cây cầu lớn bằng sắt bắc qua sông Hồng dài 1.600m và đã vấp phải rất nhiều ý kiến cho rằng đây là một ý tưởng điên rồ và không thể thực hiện được. Nhiều người còn đả kích, châm biếm ý tưởng đó: “Đặt một cây cầu ngang sông Hồng à? Thật là điên rồ! Thật y như muốn chồng lên núi để lên trời”. Bỏ ngoài tai những lời đả kích, phê phán, chế giễu của dư luận, Paul Doumer vẫn quyết định xây cầu. Cây cầu Long Biên dài 1.682m được thiết kế theo u rầm chìa và kỹ thuật này đã được sử dụng lần đầu tiên để xây dựng cầu Tolbiac trên tuyến đường sắt từ Paris đến Orléans.
Cầu Long Biên – kỳ tích của thế giới.
Cầu được làm với 19 nhịp, 20 trụ, tổng chiều cao là 61m, có 2 nhịp hai đầu dài 78,70m và 9 nhịp dài 75m, xen kẽ với 8 nhịp dài 106,20m. Tổng chi phí xây dựng cầu Long Biên là 6,2 triệu franc. Về kiến trúc, cầu ghi dấu ấn đặc biệt khi sở hữu thiết kế hài hòa trên kết cấu xếp tầng chặt chẽ tựa như dáng rồng uốn lượn, vừa mạnh mẽ, hiên ngang lại vô cùng mềm mại. Toàn bộ thân cầu được làm bằng thép chất lượng cao với kỹ thuật thi công hiện đại, đảm bảo được yếu tố thẩm mỹ, lẫn tính an toàn.
Bản vẽ mặt đứng toàn thể các nhịp cầu dài 75m với dầm chìa và nhịp dài 51,2m của cầu Doumer do công ty Le Brun Daydé et Pillé thiết kế năm 1897, được trưng bày tại triển lãm “Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử” được tổ chức đầu năm 2023
Ban đầu, cây cầu được thiết kế chỉ dành cho đường sắt, có hai bên vỉa hè 1,3m cho người đi bộ, xe kéo và người đi xe đạp. Do đó, ô tô phải qua sông bằng phà. Từ năm 1914, việc cải tạo cầu dành cho ô tô đã từng được tính đến. Tuy nhiên, phải sau chiến tranh thế giới thứ nhất, việc mở rộng làn đường bộ trên cầu mới được tiến hành.
Ngoài giá trị giao thông, cầu Long Biên còn là chứng tích lịch sử, một chiếc cầu vắt ngang thế kỷ mà đương thời được coi là một trong những cầu thép lớn nhất thế giới. Cầu Long Biên đã chứng kiến những dấu mốc quan trọng nhất của dân tộc hai cuộc kháng chiến lớn nhất của dân tộc ta chính là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và tiếp đến là cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ. Trong chiến tranh, cây cầu đã 14 lần bị bom Mỹ phá hỏng 1.500 m cầu, đánh gục chín nhịp và bốn trụ bị hư hỏng nặng. Sau hiệp định Paris, qua 41 ngày đêm sửa chữa, ngày 4/3/1973, chuyến tàu đầu tiên lại vượt sông Hồng qua cây cầu này. Và cho đến nay, cầu cơ bản không thay đổi về kết cấu, trừ những đoạn bị tàn phá trong chiến tranh phá hoại của Mỹ.
Cầu Long Biên bị bom Mỹ tàn phá khoảng năm 1966 – 1967
Năm 1945, khi Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, cây cầu đã trở thành nhịp dẫn đưa hàng nghìn người dân ngoại ô đến với Bác, người dân vui và tự hào, hạnh phúc bao nhiêu thì cây cầu đều chứng kiến giây phút đó. Vào tháng 10/1954, Hà Nội ngập trong biển cờ hoa mừng Ngày Giải phóng Thủ đô, cầu Long Biên cũng đứng đó và chứng kiến niềm hân hoan của dân tộc. Rồi 21 năm sau đó, cây cầu lại một lần nữa chứng kiến niềm vui độc lập thống nhất đất nước, miền Nam được giải phóng. Cứ như thế, trải qua 120 năm lịch sử, cây cầu không còn là một hiện vật vô tri vô giác, nó như người bạn đồng hành cùng mỗi người dân và đất nước ta.
Bộ đội ta tiến qua cầu Long Biên vào tiếp quản Hà Nội.
Đến nay, Hà Nội có thêm nhiều cây cầu hiện đại, rộng rãi hơn như cầu: Chương Dương, Thăng Long, Thanh Trì, Vĩnh Tuy, Nhật Tân. Cầu Long Biên tồn tại qua hơn một thế kỉ nay trở nên già nua nhưng vẫn như một người Việt Nam cần cù, cần mẫn hằng ngày kết nối các phương tiện tàu hỏa, xe máy, xe đạp, xe thô sơ lưu thông từ bờ này sang bờ bên kia sông Hồng. Ngày nay, người ta nói đến Long Biên là nhắc tới một cây cầu kết nối giữa lịch sử và hiện tại, là biểu tượng của Thủ đô và là một giá trị tinh thần không thể thiếu trong tâm trí người Hà Nội.
Qua hơn 120 năm tồn tại, cầu Long Biên vẫn đồng hành cùng người dân Thủ đô Hà Nội.
Cầu Long Biên là điểm đến yêu thích của nhiều du khách không chỉ bởi giá trị lịch sử mà còn vì khung cảnh nên thơ
——————————————
Hồng bảo Kỷ lục được hiểu là những công trình Kỷ lục được thực hiện trong một thời gian dài, tích hợp những giá trị về kiến trúc, thẩm mỹ, văn hóa… để hình thành nên cho mai sau những di sản, đồng thời góp phần viết tiếp những câu chuyện mà cha ông đã gây dựng, từ đó góp phần định vị những giá trị địa phương nói riêng và Việt Nam nói chung vươn tầm khu vực và thế giới, góp phần định hình, phát triển hình ảnh du lịch địa phương nói riêng và đất nước nói chung thông qua những công trình biểu tượng.
Hành trình tìm kiếm TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) giao cho Trung tâm TOP Việt Nam triển khai và đề cử đến Viện Kỷ lục Thế giới (World Mark) với mong muốn góp phần nhận diện, định vị, quảng bá hình ảnh quốc gia – địa phương ra thế giới. Dự án là một hành trình dài hơi và có thể tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác trong mục tiêu chung tạo ra những thay đổi về kiến trúc cảnh quan hiện hữu và quan trọng hơn là góp phần tạo nên những giá trị chiều sâu về văn hóa điểm đến hay lịch sử gắn liền với điểm đến.
Diệu Phi – VietKings (tổng hợp và biên tập, ảnh Internet)
