Cuối năm 2023, BÚN NƯỚC LÈO (TỈNH SÓC TRĂNG) đã chính thức được công nhận đạt giá trị Kỷ lục châu Á theo Bộ tiêu chí của Tổ chức Kỷ lục châu Á quy định. Nâng số lượng các Kỷ lục về Ẩm thực và Quà tặng Đặc sản Việt Nam đạt Kỷ lục châu Á lên số lượng 60 món từ năm 2012 đến năm 2023 (Gồm 38 Món ăn đặc sản và 22 Đặc sản thiên nhiên và đặc sản quà tặng của các địa phương).
BÚN NƯỚC LÈO (TỈNH SÓC TRĂNG)
Sự dung hợp khéo léo tinh hoa ẩm thực của ba dòng văn hóa Kinh – Hoa – Khmer
Với những đặc trưng về văn hóa tiêu biểu, Sóc Trăng còn là nơi “ngự trị” của những món ăn ngon như: Bánh pía, bún gỏi dà, bún vịt nấu tiêu… Trong đó, không thể không nhắc đến hương vị đặc trưng của món “Bún nước lèo” gây nhớ nhung cho bao thực khách.
Bún nước lèo hội tụ tinh hoa ẩm thực đến từ ba dân tộc Kinh, Hoa và Khmer cùng sinh sống lâu đời tại mảnh đất Sóc Trăng.
Đi tìm nguyên nhân của bún nước lèo Sóc Trăng “quyến luyến” khẩu vị thực khách, ta mới thấy rằng món ăn này có những đặc trưng mà các nơi khác không có được. Nếu như bún nước lèo Trà Vinh nổi tiếng nhờ rau ghém (hẹ, bắp chuối xắt) ngon giòn; Bún nước lèo Châu Đốc (An Giang) được thực khách ưa chuộng nhờ ăn kèm với thịt quay và nhất là bông điên điển – đặc sản mùa nước nổi nơi đây; Bún nước lèo Cần Thơ nổi tiếng với “thương hiệu” bún mắm, là một sự pha tạp giữa một vài dòng bún khác nhau, cũng là con mắm sặc làm nên nước lèo, nhưng tô bún có thêm thịt heo quay, chả lụa, có nơi còn thêm cái bánh cống cắt tư. Còn bún nước lèo Sóc Trăng thì lại ngọt mặn tình đất tình người. Sở dĩ nói hương vị của món bún nước lèo Sóc Trăng khác hẳn so với những nơi khác bởi đó là sự kết hợp đầy ấn tượng giữa nguồn nguyên liệu dân dã và cách chế biến mang đậm tính địa phương của người nấu.
Theo nhiều thực khách thì điều làm nên điểm khác biệt của bún nước lèo Sóc Trăng so với các địa phương khác và không bị nhầm lẫn với bún mắm chính là “nước lèo” – linh hồn của tô bún và cũng chính là yếu tố để có thể đánh giá tay nghề của người nấu.
Tinh túy của món bún nước lèo Sóc Trăng nhìn chung nằm ở hương vị “nước lèo” độc đáo được chế biến từ mắm, sả và ngải bún (loại củ giống củ nghệ, nhưng nhỏ hơn và có màu vàng đậm hơn) hòa quyện rất cân đối. Mắm thường dùng là những loại sẵn có tại địa phương như: Mắm cá sặc, cá lóc…, riêng người Khmer thường nấu bằng mắm bồ hóc (prohok) vì có mùi vị cực kỳ đặc trưng, còn ngải bún, sả dùng để khử mùi tanh và tạo hương thơm đặc biệt cho nước lèo. Mắm bồ hóc (prohok) là một loại mắm đặc trưng của người Khmer làm từ cá lóc, cá trê đồng, tôm, tép tươi đem ủ muối từ 6 tháng trở lên. Để nấu được nồi nước lèo vừa ngon vừa thơm, người nấu thường kết hợp nhiều loại mắm, trong đó có đặc sản mắm bồ hóc của người Khmer và các loại mắm cá địa phương của người Tây Nam Bộ.
Vốn dĩ món ăn này được xem là kết tinh từ văn hóa ẩm thực của cả ba dân tộc Kinh – Hoa – Khmer nên nước lèo cũng được chế biến rất công phu, cộng hưởng từ sự hòa quyện giữa mắm, sả và ngải bún.
Để có thể nấu món bún thơm ngon, người nấu thường sơ chế mắm trong một quy trình khá phức tạp. Mắm được nấu chín và rây lọc lấy nước trong. Bước tiếp theo là dùng nước này nấu cùng với sả và ngải bún trong khoảng thời gian nhất định. Sau cùng, người nấu cho thêm nước dừa vào để nước lèo thêm ngọt và trong. Dùng nước dừa trong các loại xúp để thêm đậm đà, ngọt vị là phương thức nấu ăn quen thuộc của người Kinh ở Tây Nam Bộ. Nhờ đó, nước lèo có hương vị riêng, thơm và trong hơn bún mắm.
Nét đặc biệt của nước lèo Sóc Trăng là trong veo, bởi người Sóc Trăng khi nấu không cho trực tiếp các nguyên liệu vào nồi như thông thường mà chứa tất cả vào một chiếc túi lọc rồi nấu đến khi cái cốt tan ra. Nhờ vậy nồi nước lèo không còn lợn cợn và có vị ngọt thanh đặc trưng.
Những sợi bún trắng ngà vừa mềm mát, dai dai ăn với các nguyên liệu cùng rau ghém giòn ngon hòa với nước lèo mặn ngọt đúng độ khiến người ta nhớ mãi, lại càng ngon hơn khi thực khách vừa ăn vừa hít hà vị cay, chua của ớt, giấm (hoặc chanh).
Thưởng thức tô bún nước lèo mang đủ cả hương đồng gió nội, lòng thầm cảm ơn người đã khéo dung hợp được cả ba dòng văn hóa Kinh – Hoa – Khmer vào trong một tô bún, để ngày nay con cháu có thể tự hào với tô bún nước lèo thương hiệu “Sóc Trăng”.
Chính bởi những giá trị đặc biệt đó, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam – VietKings đã quyết định đề cử BÚN NƯỚC LÈO (TỈNH SÓC TRĂNG) vào 10 KỶ LỤC CHÂU Á VỀ ẨM THỰC, QUÀ TẶNG ĐẶC SẢN VIỆT NAM (Lần IV, Năm 2023-2024) đến Tổ chức Kỷ lục châu Á. Các chi phí tổng hợp, thiết lập hồ sơ và đề cử đến Tổ chức Kỷ lục Châu Á do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam – VietKings tài trợ thực hiện trong Hành trình Tìm kiếm và quảng bá các giá trị đặc biệt của Việt Nam ra Thế giới.
Dự kiến, bằng Kỷ lục Châu Á sẽ được Tổ chức Kỷ lục Châu Á ủy quyền cho VietKings trao tặng đến các địa phương vào dịp Hội ngộ Kỷ lục gia Việt Nam lần thứ 53 dự kiến diễn ra vào ngày 06/01/2024 tại TP.Hồ Chí Minh hoặc Địa phương có thể đón nhận Kỷ lục trong sự kiện do địa phương tổ chức. Trong thời gian tới, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) sẽ tiếp tục tiến hành đề cử các giá trị nổi bật của Việt Nam trong các lĩnh vực khác nhằm quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam một cách toàn diện đến bạn bè thế giới.
Mọi thông tin xin liên hệ:
TỔ CHỨC KỶ LỤC VIỆT NAM (VIETKINGS) – TỔ CHỨC TOP VIỆT NAM (VIETTOP)
Địa chỉ: Số 01, đường Đặng Văn Ngữ, Phường 10, Quận Phú Nhuận, TP.Hồ Chí Minh
Liên hệ: Ms Nga 078 5555 145
Email: noidungtopplus@gmail.com
Website: www.kyluc.vn; www.topplus.vn
