Peacesoft và giấc mơ chinh phục thế giới

Trong hầu hết các câu chuyện của mình, vị Tổng giám đốc trẻ tuổi của PeaceSoft Nguyễn Hòa Bình đều nhấn mạnh đến mục tiêu đưa công ty phát triển theo mô hình tập đoàn của Alibaba, giữ vị trí hàng đầu và chiếm lĩnh thị phần khống chế trong lĩnh vực mua bán, thanh toán và quảng cáo trực tuyến tại Việt Nam. Với hàng triệu lượt khách ghé thăm mỗi tháng và chiếm 30% thị phần thương mại điện tử (TMĐT)của Việt Nam, theo kết quả thống kê và tính toán của Peacesoft, trang mạng mua sắm chodientu.vn của công ty ngày càng trở nên quen thuộc với người tiêu dùng khi có nhu cầu mua sắm những mặt hàng trong nước, từ điện thoại, máy tính, đồ văn phòng, đồ gia dụng, thời trang, mỹ phẩm… cho đến những bộ sưu tập độc đáo. Với chodientu.vn, dường như giấc mơ trên của TGĐ Nguyễn Hòa Bình có vẻ không quá xa vời.

Để tiến thêm một bước nữa trên con đường chinh phục ước mơ nói trên, hồi trung tuần tháng Ba vừa qua, PeaceSoft đã chính thức lên tiếng thông báo bán 20% cổ phần cho tập đoàn thương mại điện tử quốc tế eBay. Lãnh đạo của PeaceSoft cho biết, mục đích của thương vụ này là dần xóa nhòa đi khoảng cách về địa lý, ngôn ngữ hay phương cách thanh toán trong bán lẻ xuyên biên giới. Nhưng sâu xa hơn, nguồn vốn đầu tư từ eBay không những sẽ giúp PeaceSoft phát triển mạnh mẽ nền thương mại điện tử trong nước mà còn mở rộng ra thị trường quốc tế với vai trò là cầu nối thương mại thông qua mạng lưới toàn cầu của eBay.

Bắt đầu bằng sự kết thúc của eBay.vn

Việc PeaceSoft bán cổ phần cho eBay đã khiến cho nhiều người không khỏi lo ngại kịch bản của Eachnet tại Trung Quốc có thể sẽ lặp lại đối với trường hợp của PeaceSoft tại thị trường Việt Nam. Eachnet cũng hợp tác với eBay thông qua việc bán 1/3 cổ phần cho eBay và rồi sau đó bị eBay thâu tóm toàn bộ. Thế nhưng, cuối cùng eBay đã thất bại tại Trung Quốc. Nguyên nhân chủ yếu là do eBay đã quá vội vàng cải tổ Eachnet theo mô hình của eBay toàn cầu mà quên mất rằng điều đó không phù hợp với văn hóa và thói quen mua sắm của người Trung Quốc… Tuy nhiên, sau bài học thất bại này, eBay đã có sự dè dặt nhất định và trở nên kinh nghiệm hơn khi tiến quân vào một thị trường khác của châu Á là Việt Nam. Do vậy, cả eBay và PeaceSoft đều có những sự chuẩn bị kỹ càng cho chiến lược hợp tác lâu dài.

Trở lại gần 4 năm về trước, vào khoảng giữa năm 2007, ông trùm thương mại điện tử toàn cầu eBay đã chính thức đặt chân tới Việt Nam bằng việc cho ra đời website  www.eBay.vn với kỳ vọng kết nối người tiêu dùng Việt Nam với thị trường mua sắm trực tuyến toàn cầu của mình. Thế nhưng, sau gần 1 năm, eBay vẫn chỉ đơn giản dừng lại ở việc tạo điều kiện cho người Việt Nam tiếp cận hàng hóa và mua hàng với giá thấp chứ chưa thực sự là sàn giao dịch trực tuyến. Những khó khăn về rào cản thanh toán trực tuyến, hỗ trợ khách hàng v.v… mà eBay gặp phải lúc bấy giờ đã cản trở “ông lớn” này hiện thực hóa tham vọng của mình. Không tìm kiếm được khách hàng, eBay gần như đã rơi vào tình trạng bế tắc tại thị trường Việt Nam. Để tiếp tục tồn tại và khẳng định thương hiệu của mình tại Việt Nam, eBay buộc phải chọn cho mình một đối tác bản địa có uy tín để liên danh phát triển. Mặc dù mới tham gia thị trường nhưng PeaceSoft đã liên tục khẳng định được vị thế của mình trong lĩnh vực TMĐT bằng nhiều thành tích khác nhau. Kết quả thống kê của Peacesoft cho thấy, chodientu.vn vào thời điểm đó đã đạt được hàng trăm ngàn click mỗi ngày và người đứng đầu của nó đang nuôi tham vọng bán lẻ vượt ra ngoài thị trường nội địa. Ngày 17/6/2008, “ông lớn” eBay chính thức thiết lập quan hệ đối tác với “chàng trai trẻ” chodientu.vn. Trong câu chuyện này, có thể nói sự thất bại của eBay.vn đã mở toang cánh cửa đi ra thị trường thế giới cho PeaceSoft. Theo thỏa thuận này, chodientu.vn sẽ chuyển đổi thành website đồng thương hiệu, giữ nguyên địa chỉ www.chodientu.vn. Trang web này có kết nạp thêm thương hiệu của eBay và được tăng cường các chức năng cho phép các cá nhân và doanh nghiệp trên toàn quốc thực hiện các giao dịch thương mại trong cũng như ngoài nước thông qua việc kết nối với các website toàn cầu của eBay. Các chuyên gia eBay chỉ làm nhiệm vụ tư vấn. Ông Bình cho biết, nhờ có sự hợp tác với eBay mà Peacesoft đã khai trương được cổng thương mại điện tử xuyên biên giới đầu tiên ở Đông Nam Á và thứ 3 châu Á tại địa chỉ  www.ebay.vn và  www.chodientu.vn. Mặc dù không công bố về số lượng các giao dịch có được sau khi chính thức bắt tay hợp tác với eBay, nhưng có thể nói PeaceSoft đã đặt được một chân vào thị trường thương mại điện tử toàn cầu. Mối “lương duyên” này chính là điểm khác biệt so với những gì mà Eachnet của Trung Quốc chưa có được trước khi bán lại cổ phần cho eBay.

Lời giải cho bài toán khó

Mặc dù có được cái bắt tay với eBay, nhưng PeaceSoft vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản do thị trường thương mại điện tử vẫn còn là một khái niệm mới mẻ với đại đa số người dùng Việt Nam. “Rào cản lớn nhất chính là tâm lý và sự tự tin của người tiêu dùng. Người Việt Nam vẫn chưa quen với các hình thức thanh toán trực tuyến, cũng như chưa trang bị cho mình những kiến thức để mua sắm và thanh toán trực tuyến an toàn”, TGĐ Nguyễn Hòa Bình nhận xét. Thêm vào đó, thị trường thế giới lúc này ngại giao dịch thương mại điện tử với châu Á vì tình trạng lừa đảo trên Internet tại khu vực này liên tục gia tăng. Do đó, vấn đề quan trọng nhất của thị trường thương mại điện tử Việt Nam nói chung và PeaceSoft nói riêng lúc này không phải là bảo mật kỹ thuật mà là bảo mật thương mại. Để giải quyết tất cả các vấn đề trên, ngoài việc mở rộng hoạt động quảng bá hình ảnh cho chodientu.vn, Peacesoft nghĩ tới một giải pháp khác là xây dựng cổng thanh toán tạm giữ nganluong.vn.  Đây là một trong những công cụ thanh toán trực tuyến đầu tiên tại Việt Nam được xây dựng theo mô hình mạng thanh toán PayPal (Mỹ). Theo đó, người dùng đăng ký tài khoản loại cá nhân hoặc doanh nghiệp với 3 chức năng chính là: nạp tiền, rút tiền và thanh toán. Tất cả đều hoàn toàn trực tuyến thông qua thẻ thanh toán nội địa hoặc quốc tế và tài khoản tại các ngân hàng. Ông Bình cho biết, ngoài việc phục vụ thanh toán cho những giao dịch trên chodientu.vn, nganluong.vn cũng được xem là lời giải cho các thương nhân nhỏ, các trang web “chợ trời” tham gia dịch vụ mua bán trực tuyến. Thông thường, doanh nghiệp muốn có công cụ thanh toán tức thì phải kết nối với các ngân hàng. Nếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc tự tạo ra công cụ thanh toán cũng mất hàng ngàn USD – một con số không nhỏ đối với họ. Trong khi đó, thông qua nganluong.vn họ chỉ mất 5 phút hoặc 4 giờ để kết nối (Xem thêm mô hình hoạt động thanh toán trực tuyến qua nganluong.vn).

Để tránh cho khách hàng khỏi các rủi ro và nguy cơ lừa đảo trên Internet, PeaceSoft đã đưa ra quy định về “thanh toán tạm giữ” thông qua nganluong.vn. Đây cũng là phương thức giao dịch chủ đạo, theo đó các khoản thanh toán sẽ bị treo khỏi tài khoản người mua; người bán nhận tiền sau khi khách đã nhận hàng và phê chuẩn giao dịch (hoặc sau tối đa 7 ngày). Tuy nhiên, người mua cũng có thể tự nguyện sử dụng phương thức “thanh toán ngay” để chuyển tiền ngay cho người thân hoặc những người bán được nganluong.vn cấp chứng chỉ “Người bán đảm bảo”. Bên cạnh đó, các quy định về khiếu nại và bảo hiểm giao dịch cũng được PeaceSoft xây dựng một cách chặt chẽ cùng với những công nghệ giám sát giao dịch tự động giúp đảm bảo công bằng cho cả người mua và người bán trong trường hợp phát sinh tranh chấp (Xem thêm quy trình giao dịch tạm giữ và thanh toán trung gian của nganluong.vn).

TGĐ Nguyễn Hòa Bình cho biết, tính đến nay nganluong.vn đã có hàng triệu người dùng thường xuyên với hơn 200.000 tài khoản ví và hơn 10.000 giao dịch/tháng, chiếm đến 50% thị phần thanh toán trực tuyến của Việt Nam. Trên 2.000 website như Vio.com.vn (Viettel), chodientu.vn, siêu thị điện máy nguyenkim.com, eBay.vn… chấp nhận thanh toán qua nganluong.vn. Giờ đây, ví điện tử này đã xây dựng được liên kết trực tiếp với nhiều ngân hàng nhất tại Việt Nam hiện nay, được cộng đồng bình chọn là ví điện tử và cổng thanh toán trực tuyến ưa thích nhất 2 năm liên tiếp. Đáng chú ý là, tháng 3/2011, Ngân hàng Nhà nước đã trao quyết định cho phép PeaceSoft phối hợp với các ngân hàng thương mại để cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán ví điện tử trên phạm vi toàn lãnh thổ Việt Nam. Và như vậy nganluong.vn đã trở thành ví điện tử duy nhất có định hướng chuyên biệt về thanh toán trực tuyến cho thương mại điện tử được cấp phép tính đến thời điểm này.

Dưới góc độ của một nhà quản lý, ông Bùi Quang Tiên, Vụ trưởng Vụ thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, đánh giá cao mô hình phát triển của nganluong.vn. Theo ông Tiên, nganluong.vn đã chứng minh được năng lực và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước bằng việc kết nối rộng khắp với nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính như: Vietcombank, Techcombank, VietinBank, Đông Á, VIB, Visa/MasterCard, SmartLink, BankNetVN… Để gia tăng hơn nữa khả năng kết nối, PeaceSoft còn cho ra đời mạng quảng cáo trực tuyến AdNet.vn để giải quyết đầu ra cho doanh nghiệp bán lẻ bằng cách đặt quảng cáo tại hàng nghìn website mà khách hàng chỉ phải trả tiền khi có lượt xem hoặc click thông qua chodientu.vn và nganluong.vn.

Chuẩn bị cho những thay đổi lớn

Sau thương vụ với eBay, người ta bắt đầu đặt ra câu hỏi liệu xứ mệnh đưa thương mại điện tử Việt Nam vượt ra khỏi biên giới nước nhà của PeaceSoft có thành hiện thực? Chia sẻ về vấn đề này, TGĐ PeaceSoft Nguyễn Hòa Bình cho biết, với 20% cổ phần, eBay sẽ đóng vai trò là nhà tư vấn chiến lược cho PeaceSoft. Về phần mình, trước mắt PeaceSoft sẽ tập trung nâng cấp cơ sở hạ tầng và môi trường làm việc, đầu tư vào bộ máy nhân sự, nghiên cứu phát triển sản phẩm và dịch vụ, mở rộng thị trường. Mặc dù eBay đã từng thất bại tại Trung Quốc, nhưng ông Bình tỏ ra khá lạc quan vào triển vọng thành công của eBay tại Việt Nam. Theo ông, khác với tại Trung Quốc, việc điều hành và phát triển liên doanh tại Việt Nam hoàn toàn do đội ngũ của PeaceSoft thực hiện dựa trên tinh thần tôn trọng thực tế và các đặc thù thị trường. Điều đó thể hiện ngay ở việc eBay định danh eBay.vn là website đấu giá và mua sắm trực tuyến, còn PeaceSoft lại coi chodientu.vn của mình là mạng xã hội mua sắm xuyên biên giới. Người đứng đầu PeaceSoft khẳng định, vẫn có những hoạt động đấu giá, người dùng vẫn mua bán trực tiếp thông qua liên doanh ebay-chodientu.vn. “Tuy nhiên, với bối cảnh Việt Nam, chúng tôi muốn bổ sung thêm những yếu tố giá trị gia tăng phù hợp với văn hóa, phong cách, thói quen mua sắm của người Việt. PeaceSoft với sự am hiểu thị trường bản địa sẽ lựa chọn và áp dụng các kinh nghiệm đó vào thị trường nội địa cho phù hợp. Bên cạnh đó, công ty sẽ tận dụng ảnh hưởng quốc tế của các cổ đông nước ngoài nhằm đưa thương mại điện tử Việt Nam hội nhập với thế giới”, ông Bình nhấn mạnh.

Cụ thể hơn, PeaceSoft phát triển mô hình eBay-chodientu.vn theo hình thức mạng xã hội mua sắm. Theo đó, việc mua sắm chỉ là một phần trong số rất nhiều hoạt động mà người dùng có thể khám phá khi tham gia vào chodientu.vn như kết bạn, tìm những người cùng sở thích mua sắm, trao đổi thông tin, tìm kiếm các bài viết, kinh nghiệm mua sắm, chia sẻ thông tin với cộng đồng…

Về thị trường, trong 2 năm qua, PeaceSoft chủ yếu vận hành các hoạt động mua bán 2 chiều Việt Nam – Mỹ. TGĐ Nguyễn Hòa Bình cho biết, với việc kết hợp cùng eBay, trong thời gian tới PeaceSoft sẽ xúc tiến, lên kế hoạch mở rộng sang các thị trường khác ngoài Mỹ như Anh, Úc, Hàn Quốc… Ông Bình cho biết thêm đang nghiên cứu để triển khai dịch vụ đào tạo, hỗ trợ người bán Việt Nam bán hàng lên eBay. Thông qua eBay, người tiêu dùng trong nước không những có thể dễ dàng mua hàng trực tiếp tại Mỹ với giá cả hấp dẫn, thủ tục đơn giản và thuận tiện mà lần đầu tiên các doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh đều có thể xuất lẻ trực tiếp hàng hóa của mình đến 90 triệu người mua hàng toàn cầu của eBay với lợi nhuận vượt bậc so với trong nước mà không cần thông qua các đầu mối xuất khẩu. Trên thực tế, có rất nhiều mặt hàng thủ công mỹ nghệ trong nước đã xuất lẻ được sang Mỹ với giá gấp 4 lần giá bán tại shop, hay những tờ tiền âm phủ bán lẻ được sang châu Âu với giá gấp 70 lần…

Chiến lược hệ sinh thái thương mại điện tử sao 5 cánh

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, với khoảng 27 triệu người dân, chiếm gần 31% dân số, được tiếp cận với Internet, các yếu tố để thương mại điện tử cất cánh tại Việt Nam là khá tốt. Các mô hình thương mại điện tử đã phát triển đầy đủ và sự cạnh tranh đã trở nên dần khốc liệt. Cơ sở hạ tầng viễn thông và Internet, năng lực kỹ thuật, hành lang pháp lý, sự ủng hộ của nhà nước và xã hội đã đem lại điều kiện tốt, đảm bảo đáp ứng được sự lớn lên của thị trường.

Tuy nhiên, nhiều website bán hàng trực tuyến chưa thực sự quan tâm đến chuyện tạo thuận lợi cho khách hàng. Khảo sát thực tế cho thấy phần lớn các website cung cấp dịch vụ mua bán trực tuyến hiện nay chỉ mang tính chất như một cầu nối giữa người mua và người bán, chỉ dừng lại ở việc giới thiệu sản phẩm để người tiêu dùng tham khảo, khiến cho hoạt động mua bán trên mạng vẫn chủ yếu bó hẹp trong cách “tiền trao, cháo múc”.

Có không ít website trước đây hoạt động rầm rộ song hiện nay không còn giữ được phong độ ban đầu sau một hành trình dài. Một số website được đầu tư lớn gần như buông xuôi và không còn mấy mặn mà với cuộc chơi. Điều này cho thấy, thương mại điện tử thực sự là một cuộc đua đường trường, chỉ những công ty đủ tiềm lực và xác định đầu tư lâu dài mới có thể tồn tại và phát triển. Tư duy “ăn xổi” chắc chắn sẽ không có chỗ đứng trong sân chơi này. Vì vậy, dù mới tham gia thị trường hay đã hoạt động từ lâu, doanh nghiệp cần phải xác định rõ tiềm lực, định hướng và những thách thức khi làm thương mại điện tử.

Hiểu rõ những vấn đề trên, PeaceSoft đã xây dựng cho mình một chiến lược “không giống ai”. Theo cách nói của TGĐ PeaceSoft Nguyễn Hòa Bình thì “để chinh phục thị trường nội địa và đi xuyên biên giới, PeaceSoft đang phải “bày binh bố trận” trong mối liên kết giữa các lực lượng với nhau”. Lực lượng mà ông Bình nói tới ở đây là 5 sản phẩm chính gồm eBay.vn, chodientu.vn, nganluong.vn, Adnet.vn và Pro-eStore được tổ chức, sắp xếp theo hình ngũ giác đều có trọng tâm, từ đó bổ sung các gạch nối tương sinh, tương hỗ để tạo thành “Thế trận hệ sinh thái thương mại điện tử ngôi sao năm cánh” – theo cách gọi của ông Bình.

Đây là cấu trúc định hình nên chiến lược phát triển và cạnh tranh của PeaceSoft. Theo lý giải của ông Bình, các mũi tên có chiều nối giữa các sản phẩm thể hiện sự liên thông, tương sinh tương hỗ, bổ sung thế mạnh cho nhau về chuyên môn mà không đối thủ nào khác có được. Theo đó, nganluong.vn sẽ nằm ở trung tâm của hệ thống và có tính mở về thị trường cực lớn nhờ hệ thống chức năng merchant services (dịch vụ mua bán hàng) phục vụ các website bên ngoài. Ông Bình tin rằng, đây là sản phẩm có tiềm năng phát triển và thành công lớn nhất trong toàn hệ sinh thái.

Bên cạnh các ưu thế vốn có của mô hình thuê gian hàng trực tuyến so với tự xây dựng và duy trì website, việc thuê eStore của PeaceSoft (với mối liên thông tương hỗ từ các sản phẩm khác trong cùng hệ sinh thái) sẽ đem lại những thế mạnh tuyệt đối trong con mắt khách hàng, khiến nó dễ dàng đè bẹp các đối thủ khác trên thị trường. Ông Bình cho rằng, Pro-Store là sản phẩm có tính năng mạnh, khả năng tùy biến cao, tích hợp các công cụ quản lý bán hàng, giao diện, e-Marketing… Thông qua nganluong.vn, chodientu.vn, CBT-Sell (quản lý bán hàng), CBT-Buy (quản lý mua hàng) đây sẽ là hệ thống gian hàng duy nhất trên thị trường tích hợp chức năng thanh toán trực tuyến, có khả năng bắn sản phẩm lên bán tại chodientu.vn, cho phép lập tức tiếp cận người mua trong nước; đồng thời bắn sản phẩm lên bán tại eBay.com, cho phép lập tức tiếp cận người mua nước ngoài, nhập hàng từ nước ngoài thông qua eBay, Amazon… về bán lại. Ngoài ra thông qua Adnet.vn, đây sẽ là hệ thống gian hàng duy nhất trên thị trường có khả năng bắn sản phẩm lên quảng cáo tại hàng nghìn website vừa và nhỏ, cho phép lập tức có ngay một công cụ quảng bá.

TGĐ Nguyễn Hòa Bình nhận định, trong 5 thành tố thì Adnet là sản phẩm có nguy cơ bị cạnh tranh cao nhất từ phía các công ty lớn khác trong lĩnh vực nội dung số vì “tiềm năng ngon ăn”. Tuy nhiên ông Bình cũng tự tin khẳng định, Adnet sẽ luôn có quảng cáo từ hệ thống sản phẩm và người bán của Pro-eStore. “Khách hàng sẽ được ưu đãi về giá khi quảng cáo đến các website thuộc hệ thống sản phẩm của PeaceSoft “, ông Bình cho biết.

Mười năm đã trôi qua, PeaceSoft giờ đã trở thành một công ty đi đầu đưa thương mại điện tử và thanh toán trực tuyến vào Việt Nam. Ông Bình bảo: ý tưởng bán lẻ xuyên biên giới giờ đã thành công hơn một nửa. Ghé thăm chodientu.vn bây giờ, ngoài những hoạt động giao dịch mua bán thông thường, hàng tuần, trang web này vẫn tổ chức những cuộc bán đấu giá với đủ loại mặt hàng, từ những tờ tiền giấy hiếm khó tìm, những tờ giấy bạc 2 USD, những chiếc đồng hồ cổ…, từ mặt hàng nhỏ nhất với giá vài ngàn đồng đến mặt hàng lớn với giá hàng chục, hàng trăm triệu đồng.

Với chiến lược “Hệ sinh thái thương mại điện tử sao 5 cánh”, TGĐ Nguyễn Hòa Bình kỳ vọng có thể đưa PeaceSoft đi xa hơn nữa trên con đường đã chọn. Nhìn vào những gì mà PeaceSoft đã và đang làm được, người ta bắt đầu kỳ vọng, trong tương lai không xa, PeaceSoft sẽ thực sự trở thành một ông lớn về thương mại điện tử toàn cầu.

Theo Diễn đàn kinh tế Việt Nam