Trong tương lai, các bác sĩ có thể sử dụng một thiết bị cầm tay để xác định xem bệnh nhân có cần uống thuốc kháng sinh hay không. Đó là một phát minh của Đại học Birmingham và đang trong quá trình thử nghiệm tại Anh.
Thông qua xét nghiệm chưa đầy 2 phút với mẫu máu, nước tiểu hoặc nước bọt, thiết bị có thể xác định người bệnh có đang nhiễm vi khuẩn kháng kháng sinh, hay ngược lại các triệu chứng chỉ là do virus.
Thiết bị cầm tay phát hiện siêu vi khuẩn trong 2 phút, nói cho bác sĩ biết có cần kê đơn kháng sinh hay không
Nghiên cứu cho thấy, ít nhất 30% số đơn thuốc kháng sinh được kê là không cần thiết. Đó là hậu quả không thể tránh khỏi của việc thiếu các thiết bị chẩn đoán nhanh và chính xác.
Ví dụ, trong trường hợp bệnh nhân thể hiện các triệu chứng không thể phân biệt giữa nhiễm khuẩn và virus, các bác sĩ bắt buộc phải kê đơn kháng sinh dự phòng.
Một xét nghiệm vi khuẩn tại bệnh viện ngày nay sẽ tốn vài ngày. Trong khoảng thời gian chờ đợi đó, bệnh nhân có thể đã được kê uống nhầm loại kháng sinh, hoặc thậm chí uống kháng sinh một cách vô ích.
“Đối với những căn bệnh kiểu như nhiễm trùng đường tiết niệu, xét nghiệm sẽ mất một vài này mới cho kết quả”, tiến sĩ Matt Hicks, giám đốc kỹ thuật của Linear Diagnostics, công ty đang phát triển thiết bị chẩn đoán cầm tay cho biết.
“Trong thời gian đó, theo chỉ dẫn y khoa bác sĩ đã phải kê đơn kháng sinh cho bệnh nhân. Nhiều trường hợp, vi khuẩn sẽ kháng với kháng sinh đó, hoặc thuốc đã kê không phù hợp với loại nhiễm trùng mà bệnh nhân thực sự mắc. Tất cả đều làm bệnh của họ trở nên nặng hơn”.
Bởi vậy, một thiết bị cho phép chẩn đoán nhanh và chính xác tình trạng nhiễm khuẩn của bệnh nhân luôn là thứ mà các bác sĩ ước mơ được trang bị.
Giáo sư Tim Dafforn, một nhà sinh lý học tại Đại học Birmingham từ lâu đã theo đuổi những nghiên cứu để tạo ra được một thiết bị như vậy. Ông cùng với tiến sĩ Matt Hicks thành lập Linear Diagnostics, công ty liên kết với Đại học Birmingham, để biến những nghiên cứu thành một sản phẩm thực tế.
Nguyên mẫu của thiết bị "soi" siêu vi khuẩn đang được thử nghiệm tại Anh
Nguyên mẫu của thiết bị hiện nay có kích thước tương đương một hộp bánh. Nó hoạt động dựa trên một kỹ thuật gọi là “lưỡng sắc tuyến tính”, sử dụng ánh sáng phân cực để đo đạc liên kết giữa các phân tử.
Đầu tiên, các bác sĩ sẽ thu thập một hoặc nhiều mẫu dịch lỏng từ cơ thể bệnh nhân. Đó có thể là máu, nước tiểu, nước bọt hay thậm chí là dịch não, tủy sống.
Trái tim của thiết bị cầm tay này, nơi mẫu bệnh phẩm được tiêm vào, là một hộp trong suốt. Nó có kích thước tương tự và được miêu tả như chiếc hộp mực có thể thay thế của máy in.
Thế nhưng, thay vì mực in và màu sắc, chiếc hộp chứa trong mình một hỗn hợp kháng thể, DNA và nhiều loại phân tử đặc biệt khác. Nếu vi khuẩn xuất hiện trong mẫu bệnh phẩm, tùy từng loại mà nó sẽ chọn các kháng thể và phân tử này để gắn mình vào.
Khi đó, tính chất quang học của hộp mực sẽ bị vi khuẩn thay đổi bởi cơ chế “lưỡng sắc tuyến tính”. Bằng cách chiếu một luồng ánh sáng qua hộp, đi tới một cảm biến, thiết bị có thể xác định được sự thay đổi tính chất quang và đoán chính xác vi khuẩn đang có trong mẫu bệnh phẩm.
Kết quả được phân tích hoàn toàn tự động, và các bác sĩ chỉ cần đọc thông tin hiển thị trên màn hình của thiết bị để đưa ra chẩn đoán và kê đơn.
Thiết bị có khả năng phát hiện nhiều loại vi khuẩn, thậm chí cả protein và gen kháng kháng sinh của chúng
Điều tuyệt vời nhất ở cỗ máy này, đó là việc nó có thể thay thế dễ dàng các “hộp mực”. Nhà sản xuất chỉ cần thiết kế các hộp mực khác nhau, là các bác sĩ sẽ có khả năng chẩn đoán ra nhiều loại vi khuẩn, thậm chí cả protein và gen kháng kháng sinh mà chúng đang mang.
“Thiết bị của chúng tôi sẽ đảm bảo độ chính xác cho các chẩn đoán sớm. Khi tìm ra được loại vi khuẩn trong mẫu bệnh phẩm, bác sĩ sẽ chắc chắn kháng sinh được kê đơn là thứ mà vi khuẩn không thể kháng lại được”, tiến sĩ Hicks cho biết.
“Chúng ta cần một sự thay đổi trong hoạt động sử dụng kháng sinh hiện nay. Và cách duy nhất để làm điếu đó là chẩn đoán thực sự tốt ngay ở thời điểm ban đầu”. Thiết bị mới của Linear Diagnostics được coi là một bước tiến quan trọng, giúp đảm bảo kháng sinh sẽ được sử dụng tiết kiệm và an toàn hơn trong tương lai.
