Ga Đà Lạt nằm trên đường Quang Trung (phường 10, thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng), cũng là nhà ga xe lửa duy nhất của khu vực Tây Nguyên. Ga Đà Lạt gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển đô thị “xứ ngàn thông”, được coi là nhà ga xe lửa cổ đẹp nhất Việt Nam và Đông Dương.
Ga Đà Lạt được xây dựng từ năm 1932 và hoàn thành năm 1938, nằm trong kế hoạch xây dựng tuyến đường sắt Tháp Chàm – Đà Lạt, kết nối thành phố cao nguyên với tuyến đường sắt quốc gia Hà Nội – Sài Gòn tại Phan Rang (Ninh Thuận). Tuyến đường sắt này dài 84km, với độ chênh cao toàn tuyến là 1500m, được khởi công từ năm 1908 theo lệnh của toàn quyền Đông Dương Paul Doumer. Năm 1932 tuyến đường hoàn thành cũng là thời điểm xây dựng ga Đà lạt. Đây là một tuyến đường sắt đặc biệt bởi có 16km đường sắt răng cưa leo dốc, với độ dốc trung bình là 12%. Vào thời điểm bấy giờ, đường sắt răng cưa và đầu máy răng cưa được coi là độc đáo nhất thế giới, chỉ có ở Thuỵ Sỹ và Việt Nam.
Đường sắt và bánh xe răng cưa trên tuyến Đà Lạt – Tháp Chàm
Ga Đà Lạt được kiến trúc sư Revéron thiết kế theo hình thức kiến trúc Néo-Normand mang nhiều ảnh hưởng của kiến trúc hiện đại. Sau đó, kiến trúc sư Moncet đã hoàn chỉnh một số chi tiết, giám sát công trình và kỹ sư Porte thiết kế mỹ thuật, thực hiện xây công trình kỹ thuật đường sắt. Công trình nhà ga nằm trên mặt phẳng có chiều dài 66m, rộng 11,5m và chiều cao đại sảnh 11m; nguyên tắc mặt bằng được thực hiện gần như đối xứng trục vuông góc mặt tiền với một phòng lớn ở giữa và các phòng phụ nhỏ nối dài hai bên.
Công trình sử dụng vật liệu – kết cấu bê tông kết hợp tường xây và mái ngói
Với kiến trúc đậm tính bản địa, cấu trúc công trình mạch lạc, khoa học song hình thức rất tinh tế. Công trình có bố cục đối xứng, với khối kiến trúc ở giữa mô phỏng 3 đỉnh của núi Langbiang và những mái nhà rông Tây Nguyên; hai bên là hai khối kiến trúc trải dài. Chính giữa công trình, bên ngoài, dưới mái có mặt đồng hồ to ghi lại thời gian bác sĩ Alexandre Yersin phát hiện ra Đà Lạt. Ở khối giữa, phía trước có hai sảnh, một dành cho hành khách và một là sảnh hàng hóa. Giữa hai lối đi này là nơi chờ tàu. Khối kiến trúc giữa này chỉ có 1 tầng với không gian rộng và chiều cao lên tới mái. Về tổng thể, kiến trúc công trình hài hòa với thiên nhiên và là một điểm nhấn đô thị độc đáo.
Kiến trúc công trình mang đậm dấu ấn bản địa và có tỉnh biểu tượng cao. Ba chóp mái tượng trưng cho ngọn núi Lang Biang trên cao nguyên và cũng mang bóng dáng nếp nhà rông Tây Nguyên
Trên tường đỉnh chóp mái giữa có một chiếc đồng hồ hình tròn, phía dưới là chữ “DA LAT” trong ô cửa
Phòng bán vé, phòng khách, phòng nhận hàng… tạo thành một dãy dài thanh thoát. Những dòng chữ quốc ngữ “Lý trình hỏa xa”, “Cáo thị giờ tàu” mang đậm sắc màu ga Đà Lạt. Mặt sau nhà ga, từ dãy hành lang nhìn ra là một đường hỏa xa chạy dài. Là một nhà ga tàu hỏa, ga Đà Lạt cũng có một đời sống riêng nhưng rất hài hòa với đời sống giản đơn, bình dị, phóng khoáng giữa núi rừng của người dân nơi đây.
Phòng chờ cho khách nằm giữa hai sảnh vào
Khu vực cáo thị giờ tàu và quầy vé bên lối vào cho khách vẫn nguyên như cũ
Không chỉ chú trọng yếu tố kỹ thuật, ga Đà Lạt còn quan tâm tới các yếu tố thẩm mỹ trong thiết kế. Những ô cửa kính màu gợi nhớ tới kiến trúc của các nhà thờ châu Âu.
Hành lang dài có mái phía sau nhà ga dẫn ra đường ray cho khách lên tàu
Ga Đà Lạt được công nhận là di tích lịch sử – kiến trúc Quốc gia ngày 28/12/2001. Hiện nay, nhà ga Đà Lạt đã bị tách rời khỏi hệ thống đường sắt quốc gia Việt Nam, nhưng vẫn là một điểm du lịch đầy hấp dẫn đối với du khách. Nhà ga duy trì một đoàn tàu du lịch gồm 1 đầu máy và 3 toa đi – về tới thị trấn Trại Mát nằm ở phía đông, cách Đà Lạt 7km, đi mất khoảng 25 phút. Bên cạnh đó, ga Đà Lạt vẫn bán vé liên vận trên tuyến đường sắt Thống Nhất, đi từ ga Nha Trang (Khánh Hoà) và phục vụ xe ô tô trung chuyển Đà Lạt – Nha Trang.
Phía bên kia hành lang ra tàu, là đoàn tàu du lịch với 3 toa, đoàn tàu này chở khách du lịch đi Trại Mát cách ga Đà Lạt 7km
Nội thất sang trọng, lịch sự và ấm áp
Qua những thăng trầm thời gian, kiến trúc nhà ga vẫn còn nguyên vẹn và là một hình ảnh tiêu biểu của thành phố Đà Lạt.
——————————————
Hồng bảo Kỷ lục được hiểu là những công trình Kỷ lục được thực hiện trong một thời gian dài, tích hợp những giá trị về kiến trúc, thẩm mỹ, văn hóa… để hình thành nên cho mai sau những di sản, đồng thời góp phần viết tiếp những câu chuyện mà cha ông đã gây dựng, từ đó góp phần định vị những giá trị địa phương nói riêng và Việt Nam nói chung vươn tầm khu vực và thế giới, góp phần định hình, phát triển hình ảnh du lịch địa phương nói riêng và đất nước nói chung thông qua những công trình biểu tượng.
Hành trình tìm kiếm TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) giao cho Trung tâm TOP Việt Nam triển khai và đề cử đến Viện Kỷ lục Thế giới (World Mark) với mong muốn góp phần nhận diện, định vị, quảng bá hình ảnh quốc gia – địa phương ra thế giới. Dự án là một hành trình dài hơi và có thể tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác trong mục tiêu chung tạo ra những thay đổi về kiến trúc cảnh quan hiện hữu và quan trọng hơn là góp phần tạo nên những giá trị chiều sâu về văn hóa điểm đến hay lịch sử gắn liền với điểm đến.
 Ga Đà Lạt không chỉ là một công trình kiến trúc đặc sắc của thành phố Đà Lạt, mà còn là nơi ghi dấu ấn đặc biệt trong lịch sử ngành Đường sắt Việt Nam.){kind=link}