Lịch sử và sự đa dạng của bánh mì Việt Nam
Bánh mì Việt Nam có gốc từ bánh Baguette, do người Pháp đưa vào miền Nam Việt Nam trong thế kỷ XX. Một số nhà nghiên cứu cho rằng món bánh mì đã có mặt tại Việt Nam từ 150 năm trước. Những thập kỉ sau, bánh mì Việt Nam gần như có mặt trên khắp mọi miền đất nước.
Khởi nguồn của bánh mì Việt Nam là chiếc bánh baguette du nhập từ nước Pháp trong thế kỷ XX.
Theo thời gian ổ bánh mì Việt Nam dần nhỏ và ngắn hơn, chỉ còn khoảng 30–40 cm, ruột bánh thì rỗng hơn để đưa được nhiều nhân. Mỗi vùng miền tại Việt Nam lại có những biến tấu trong cách chọn nhân bánh khác nhau và tạo nên sự đa dạng muôn màu cho ổ bánh mì Việt.
Tùy vào thành phần nhân được kẹp bên trong cũng như cách chế biến mà bánh mì có nhiều tên gọi khác nhau. Phổ biến nhất là những loại như bánh mì pate kẹp thịt nguội, bánh mì ốp la, bánh mì xá xíu, bánh mì xíu mại, bánh mì bò kho, bánh mì bò né, bánh mì chảo, bánh mì gà xé, bánh mì que, bánh mì phá lấu,…
Theo sự phát triển của đời sống, các món bánh mì được người bán biến tấu vô cùng thú vị với nhiều cách thức chế biến độc đáo như bánh mì nướng muối ớt , bánh mì than, bánh mì thanh long, bánh mì cá sấu, bánh mì Tổ Quốc,…
.jpg)
Bánh mì nướng muối ớt từng “gây sốt” trên khắp các con phố một thời
.jpg)
Bánh mì than tre với màu sắc vô cùng ấn tượng
.jpg)
Món bánh mì Thanh long trứ danh được sáng tạo bởi ông Kao Siêu Lực – Kỷ Lục Gia, Giám đốc Công ty TNHH MTV Bánh kẹo Á Châu. Vào tháng 10/2020 ông được Tổ chức kỷ lục Việt Nam – Vietkings công nhận là “Người đầu tiên sáng tạo công thức và thực hiện thành công sản phẩm bánh mì từ thanh long tại Việt Nam”.
Bánh mì Việt Nam trong văn hóa đại chúng
Cho tới nay, bánh mì kẹp thịt vẫn là món ăn phổ biến và được yêu thích của người Việt Nam, đặc biệt là giới sinh viên và người lao động. Bánh mì chủ yếu để ăn sáng, nhưng hầu như các hàng bánh mì đều phục vụ đến tận nửa đêm vì tính tiện dụng, nhanh gọn. Ngoài ra, món ăn còn xuất hiện trong các bữa tiệc hoặc mâm cơm gia đình, ăn cùng với các thứ đồ ăn như bò kho hoặc cà ri, phá lấu. Đối với các tiệm phở, hủ tiếu, mì thì bánh mì dùng để ăn kèm đáp ứng khẩu vị của một số thực khách.
Do tính chất phổ biến và sức hấp dẫn không thể chối từ, nên tần suất xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng của bánh mì Việt Nam khá là đáng kể. Trong lĩnh vực phim ảnh nổi bật nhất có thể kể đến bộ phim truyền hình Bánh mì Ông Màu phát sóng trên VTV7, với nội dung xoay quanh nhân vật ông Màu – cựu chủ tịch của một công ty bất động sản – đã từ bỏ sự nghiệp khi vì muốn thực hiện ước mơ của mẹ mình còn dang dở là phát triển chuỗi cửa hàng bánh mì Việt. Ngoài ra bánh mì còn được giới thiệu trong phim tài liệu PBS năm 2002 Sandwiches That You Will Like, đồng thời còn xuất hiện trên phim tài liệu Street Food của dịch vụ Netflix.
Phim tài liệu Sandwiches That You Will Like có sự xuất hiện của bánh mì Việt Nam
Trong lĩnh vực âm nhạc cũng không hề kém cạnh khi một loạt các ca khúc nói về bánh mì Việt Nam như “Bánh mì không” của Đạt G và Du Uyên phát hành năm 2019 lấy cảm hứng từ tiếng rao bánh mì trên những con hẻm của Sài Gòn. Hay ca khúc “Tôi yêu bánh mì Sài Gòn” được ra mắt tại sự kiện quảng bá bánh mì diễn ra vào năm 2020 nhân dịp kỷ niệm 9 năm từ “banh mi” được đưa vào từ điển Oxford.
Ca khúc ” Tôi yêu bánh mì Sài Gòn ” đồng thực hiện bởi Sở Du lịch Thành phố Hồ Chí Minh và nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong
Không chỉ vậy, bánh mì Việt Nam còn là niềm cảm hứng vô tận của nhiều tác phẩm hội họa của giới trẻ Việt Nam thời hiện đại. Đầu tháng 3 năm 2020, một nhóm nghệ sĩ trẻ đã cùng nhau vẽ bộ tranh với đề tài xoay quanh ổ bánh mì, tập trung vào những biến tấu trải dài khắp ba miền Việt Nam. Trong khoảng thời gian 9 tiếng thực hiện bộ tranh, các họa sĩ đã chọn ra những loại bánh mì quen thuộc nhất với bản thân để giới thiệu đến khán giả.
Tháng 8 năm 2021, khi Thành phố Hồ Chí Minh đang nằm trong giai đoạn giãn cách xã hội do những ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 tại Việt Nam, thì anh Nguyễn Sơn Tùng cùng người bạn họa sĩ minh họa đã sáng tác nên bộ tranh Đói bụng Sài Gòn ơi. Bộ tranh này bao gồm 11 bức vẽ, xoay quanh những món ăn quen thuộc như phở, cơm tấm, bánh mì và hủ tiếu gõ…
Hành trình trở thành một trong những món ăn đường phố ngon nhất thế giới
Năm 2011, thuật ngữ “banh mi” đã có mặt trong từ điển tiếng Anh Oxford với ghi chú như sau: “(Trong ẩm thực Việt Nam) là một loại sandwich bao gồm một chiếc bánh mì (theo truyền thống được nướng bằng cả bột gạo lẫn bột mì) với nhiều loại nguyên liệu khác nhau, thường là thịt, rau ngâm và ớt.”
Năm 2011 được coi là một dấu mốc quan trọng của bánh mì Việt Nam khi từ “banh mi” được đưa vào từ điển tiếng anh Oxford
Những năm tiếp theo ghi nhận sự bùng nổ của bánh mì Việt Nam khi món ăn trên liên tục xuất hiện trên các trang báo ẩm thực danh tiếng của thế giới. Rất nhiều tờ báo quốc tế đã phải công nhận đây là một trong những món ăn đường phố ngon nhất thế giới. Năm 2009, đầu bếp Anthony Bourdain khi đến Hội An, Quảng Nam và thưởng thức chiếc bánh mì trên phố Phan Chu Trinh, đã bày tỏ sự kinh ngạc rồi nhận định: “Đây quả thực là một bản giao hưởng của bánh mì” khi ông tự tay cắt bánh mì, rưới nước sốt, phết bơ, patê và kẹp vào bên trong thịt nướng, chả lụa… Dù chỉ xuất hiện vẻn vẹn 2 phút trong chương trình No Reservation của đài CNN nhưng bánh mì Việt Nam bấy giờ đã phủ sóng toàn thế giới.
Bánh mì Việt Nam xuất hiện trong chương trình No Reservation của đài CNN
Vào tháng 5 năm 2018, giải thưởng James Beard được tổ chức và tiệm bánh Đông Phương, một tiệm bánh mì tại Hoa Kỳ đã giành chiến thắng ở hạng mục “James Beard Foundation America’s Classics“. Và cũng cùng năm đó, trong khuôn khổ Miss Universe của cuộc thi Hoa hậu Hoàn vũ thế giới 2018 tại Thái Lan, H’Hen Niê đã mặc một chiếc váy có hình giỏ bánh mì, điều này đã thu hút được nhiều sự chú ý ở cả trong lẫn ngoài nước.
Trang phục dân tộc Bánh mì của Hoa Hậu Hoàn Vũ Việt Nam H’Hen Niê được báo chí quốc tế khen ngợi.
Ngày 24 tháng 3 năm 2020, Google Doodle đã tổ chức tôn vinh bánh mì Việt Nam giữa đại dịch COVID-19 trên trang chủ ở nhiều quốc gia. Ngoài ra, đây cũng là ngày mà bánh mì được đưa vào từ điển Oxford 9 năm về trước.
Google tôn vinh bánh mì Việt Nam trên trang chủ vào năm 2020
VietKings đề cử Bánh mì Việt Nam vào “Top 10 món bánh nướng kẹp thịt ngon nhất của thế giới”
Với những giá trị đặc biệt đó của bánh mì Việt Nam, tháng 5/2022 vừa qua Tổ chức Kỷ lục Việt Nam đã hoàn thiện hồ sơ và đề cử đến Liên Minh Kỷ lục Thế giới – Worldkings đề xuất công nhận: Bánh mì Việt Nam nằm trong “Top 10 món bánh nướng kẹp thịt ngon nhất của thế giới năm 2022” . Toàn bộ chi phí thực hiện Hành trình tìm kiếm và quảng bá món ăn, đặc sản Việt Nam ra các kênh Kỷ lục Thế giới và truyền thông trên các kênh Kỷ lục toàn cầu đều do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam – VietKings tài trợ thực hiện
Dự kiến, kết quả sẽ được Liên Minh Kỷ lục Thế giới – Worldkings xét duyệt và công bố vào cuối năm 2022. Bên cạnh đó, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam hiện đang tiếp tục hoàn thiện các hồ sơ đề cử Kỷ lục Thế giới cho Việt Nam ở nhiều hạng mục khác.
Mọi thông tin đóng góp xin gửi về:
TỔ CHỨC KỶ LỤC VIỆT NAM – VIETKINGS
Địa chỉ: 148 Hồng Hà, Phường 9, Quận Phú Nhuận, Tp. HCM
Email: noidungkyluc@gmail.com; Website: https://kyluc.vn
TỔ CHỨC KỶ LỤC VIỆT NAM (VIETKINGS)
Công bố Thông tin tháng 5/2022
